Η τυχαία ανακάλυψη που σώζει ζωές

Η τυχαία ανακάλυψη που σώζει ζωές. Η ιστοτριψία είναι μια πρωτοποριακή, μη επεμβατική θεραπεία για τον καρκίνο του ήπατος (και πιθανώς άλλων όγκων στο μέλλον) που χρησιμοποιεί εστιασμένα ηχητικά κύματα υψηλής συχνότητας (υπερήχους) για τη μηχανική καταστροφή των καρκινικών όγκων.Η μέθοδος ανακαλύφθηκε τυχαία από τη διδακτορική φοιτήτρια Ζεν Σου στις αρχές της δεκαετίας του 2000, όταν, προσπαθώντας να μειώσει τον θόρυβο των πειραμάτων της που ενοχλούσε τους συναδέλφους της, αύξησε τη συχνότητα των παλμών των υπερήχων. Προς έκπληξή της, διαπίστωσε ότι η αλλαγή αυτή ήταν πιο αποτελεσματική στην καταστροφή του ιστού, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί μια τρύπα σε καρδιακό ιστό χοίρου μέσα σε ένα λεπτό.

---

 

Πώς λειτουργεί  

 

Η ιστοτριψία χρησιμοποιεί τους υπερήχους όχι για απεικόνιση (όπως στις γνωστές υπερηχογραφίες), αλλά για θεραπεία:

1. Εστίαση: Μια συσκευή διοχετεύει παλμούς υπερήχων σε μια πολύ μικρή εστιακή ζώνη του όγκου (περίπου $2\times 4$ χιλιοστά, όσο η άκρη ενός μαρκαδόρου).
2. Καθοδήγηση: Ένας ρομποτικός βραχίονας καθοδηγεί τον μορφοτροπέα πάνω από τον όγκο για να στοχεύσει με ακρίβεια τη σωστή περιοχή.
3. Καταστροφή: Οι παλμοί των υπερήχων δημιουργούν μικροσκοπικές «μικροφυσαλίδες» που διαστέλλονται και καταρρέουν σε κλάσματα δευτερολέπτου. Αυτή η μηχανική δράση διαλύει τον ιστό του όγκου.
4. Απομάκρυνση: Στη συνέχεια, το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς καθαρίζει τα υπολείμματα του κατεστραμμένου ιστού.

---

 

Χαρακτηριστικά και οφέλη

 

• Μη Επεμβατική: Δεν απαιτεί χειρουργική επέμβαση.
• Γρήγορη: Η όλη διαδικασία διαρκεί συνήθως μία έως τρεις ώρες, επιτρέποντας στους ασθενείς να επιστρέψουν σπίτι την ίδια μέρα.
• Αποτελεσματική: Συχνά, οι όγκοι καταστρέφονται σε μία μόνο συνεδρία. Μια μελέτη έδειξε τεχνική επιτυχία στο 95% των όγκων του ήπατος.
• Εγκρίσεις: Έχει εγκριθεί από τον FDA (ΗΠΑ) για τη θεραπεία όγκων του ήπατος (Οκτώβριος 2023) και από το Ηνωμένο Βασίλειο (Ιούνιος 2024) ως η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα.

---

 

Προκλήσεις και μελλοντική έρευνα

 

Αν και πολλά υποσχόμενη, η ιστοτριψία αντιμετωπίζει ακόμα ορισμένα ζητήματα:

• Μακροπρόθεσμα δεδομένα: Δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστα μακροπρόθεσμα δεδομένα σχετικά με την επανεμφάνιση του καρκίνου.
• Πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες: Παρόλο που σπάνιες, πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν κοιλιακό πόνο και εσωτερική αιμορραγία.
• Περιορισμοί: Δεν είναι αποτελεσματική σε όλους τους καρκίνους. Τα οστά μπορούν να εμποδίσουν την πρόσβαση των υπερήχων και η χρήση της σε όργανα με αέρια (όπως οι πνεύμονες) μπορεί να είναι επικίνδυνη.

 

Συνδυαστικές θεραπείες με υπερήχους

 

Οι ερευνητές διερευνούν τρόπους για να ενισχύσουν τη δύναμη των υπερήχων συνδυάζοντάς τους με άλλες θεραπείες:

• Χορήγηση φαρμάκων: Η έγχυση μικροφυσαλίδων στην κυκλοφορία του αίματος και η διέγερσή τους με υπερήχους μπορεί να ανοίξει προσωρινά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό ή να βελτιώσει τη χορήγηση φαρμάκων σε άλλους όγκους.
• Ενίσχυση ακτινοβολίας: Οι μικροφυσαλίδες που ενισχύονται με υπερήχους μπορούν να καταστρέψουν το αγγειακό σύστημα των όγκων, ενισχύοντας τα αποτελέσματα της ακτινοθεραπείας και επιτρέποντας τη χρήση χαμηλότερων, λιγότερο τοξικών δόσεων.
• Ανοσοθεραπεία: Καθώς ο υπέρηχος καταστρέφει τους όγκους, τους κάνει πιο ορατούς στο ανοσοποιητικό σύστημα. Θεωρητικά, η θεραπεία ενός μόνο όγκου θα μπορούσε να εκπαιδεύσει το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτεθεί σε μεταστατικούς όγκους σε άλλα μέρη του σώματος.

Οι μέθοδοι που βασίζονται στους υπερήχους σηματοδοτούν μια νέα εποχή στην ογκολογία, με στόχο τη βελτίωση ή την αντικατάσταση των καταστροφικών πλευρών των παραδοσιακών θεραπειών όπως η χειρουργική, η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία.