Γιατί οι Γιαπωνέζοι πληρώνουν για να… εξαφανιστούν
Το φαινόμενο των «johatsu» – Οι «yonige-ya» που βοηθούν στο… σβήσιμο
Έχετε ποτέ νιώσει ότι τα προβλήματα σας πνίγουν και ευχηθήκατε να εξαφανιστούν όλα; Στην Ιαπωνία υπάρχει ένας παράξενος -και ιδιαίτερα κερδοφόρος- τρόπος για να το κάνετε πραγματικότητα: το φαινόμενο των «johatsu».
Η λέξη «johatsu» σημαίνει «εξάτμιση» και περιγράφει ανθρώπους που κυριολεκτικά σβήνουν τα ίχνη τους και ξεκινούν από το μηδέν. Κάθε χρόνο στην Ιαπωνία δηλώνονται περίπου 100.000 εξαφανίσεις· όμως ένα μέρος από αυτές δεν αφορά εγκλήματα ή δυστυχήματα, αλλά άτομα που επιλέγουν συνειδητά να φύγουν από την παλιά τους ζωή.
Οι λόγοι ποικίλουν: η εργασιακή πίεση σε μια κοινωνία όπου η παραίτηση θεωρείται ντροπή, η κατάθλιψη, ο εθισμός, η προσπάθεια διαφυγής από κακοποιητικές σχέσεις ή ακόμα και από θρησκευτικές σέχτες. Η τάση πήρε διαστάσεις τη δεκαετία του ’90, στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης που ονομάστηκε «Χαμένη Δεκαετία», όταν πολλοί υπάλληλοι έχασαν τη δουλειά τους και βυθίστηκαν στα χρέη.
Οι «yonige-ya» που βοηθούν στο… σβήσιμο
Πίσω από το φαινόμενο υπάρχει ολόκληρη βιομηχανία. Οι λεγόμενες «yonige-ya» -κυριολεκτικά «εταιρείες νυχτερινής φυγής»- προσφέρουν υπηρεσίες εξαφάνισης με χρέωση που ξεκινά από 50.000 γιεν (περίπου 450 δολάρια) και φτάνει τα 300.000 γιεν (2.600 δολάρια), ανάλογα με την απόσταση, τα υπάρχοντα που πρέπει να μεταφερθούν ή το αν εμπλέκονται παιδιά και χρέη.
Οι εταιρείες αυτές οργανώνουν τη μετακόμιση, φροντίζουν να μη μείνει κανένα ίχνος πίσω και βοηθούν το άτομο να εξαφανιστεί από τα μάτια συγγενών, εργοδοτών ή πιστωτών. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί αποφασίζουν να γίνουν «johatsu» μόνοι τους, καθώς υπάρχουν διαδικτυακοί οδηγοί με λεπτομερείς οδηγίες.
Ένα φαινόμενο με ρίζες στο περιθώριο
Οι γειτονιές-καταφύγια των johatsu συχνά συνδέονται με τον υπόκοσμο. Στο Τόκιο το Σανγιά και στην Οσάκα το Καμαγκασάκι θεωρούνται «ζώνες εξαφάνισης», όπου κάποιος μπορεί να ζήσει χωρίς ταυτότητα και να βρει δουλειά με πληρωμή σε μετρητά. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλές από αυτές τις περιοχές βρίσκονται υπό τον έλεγχο της γιακούζα.
Το 2024, οι Αντρέας Χάρτμαν και Αράτα Μόρι παρουσίασαν το ντοκιμαντέρ Johatsu, ρίχνοντας φως στον κόσμο των ανθρώπων που επέλεξαν να χαθούν και σε όσους τους βοήθησαν. Παρά τη δημοσιότητα, η συζήτηση για το θέμα παραμένει ταμπού στην Ιαπωνία, όπου η εξαφάνιση θεωρείται ντροπιαστική πράξη.
Ένα φαινόμενο που γίνεται παγκόσμιο trend
Αν και οι Αρχές στην Ιαπωνία δηλώνουν ότι οι περισσότεροι από τους εξαφανισμένους εντοπίζονται στο τέλος κάθε χρόνου –82.000 από τους 82.000 το 2015–, το φαινόμενο εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία. Παράλληλα, παρόμοιες υπηρεσίες φέρεται να έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και σε άλλες χώρες, όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Όλα τα viral video εδώ.
