Το αστέρι της Αστρονομίας: Ένας μαθητής λυκείου αναστατώνει την επιστημονική κοινότητα. Ο 18χρονος Ματέο Παζ ανέλυσε 200 terabytes αστρονομικών δεδομένων, ανακαλύπτοντας 1,5 εκατομμύριο διαστημικά αντικείμενα και αποδεικνύοντας τη δύναμη της τεχνητής νοημοσύνης στην επιστήμη.

Σε ηλικία μόλις 18 ετών, ο Ματέο Παζ από την Πασαντίνα της Καλιφόρνιας κατάφερε ένα επίτευγμα που έχει ήδη προκαλέσει παγκόσμιο ενδιαφέρον. Κατά τη διάρκεια μιας απλής σχολικής άσκησης, ο μαθητής λυκείου επεξεργάστηκε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων, φτάνοντας τα 200 terabytes, και ανίχνευσε 1,5 εκατομμύριο διαστημικά αντικείμενα που είχαν περάσει απαρατήρητα. Η ανακάλυψή του είναι τόσο σημαντική που δημοσιεύθηκε σε μεγάλο επιστημονικό περιοδικό των ΗΠΑ.

Ο Παζ, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Planet Finder Academy στο Caltech, χρησιμοποίησε αρχειοθετημένα δεδομένα από το ανενεργό πλέον τηλεσκόπιο της NASA, NEOWISE. Το τηλεσκόπιο είχε συλλέξει 200 δισεκατομμύρια παρατηρήσεις σε διάστημα δέκα ετών, ένας όγκος δεδομένων που ήταν αδύνατο να αναλυθεί με παραδοσιακές μεθόδους. Εκεί ακριβώς επενέβη ο Παζ.

Δημιούργησε το δικό του μοντέλο μηχανικής μάθησης, το οποίο μέσα σε λιγότερο από έξι εβδομάδες ήταν έτοιμο να ανιχνεύσει σχεδόν αόρατες διακυμάνσεις φωτός. Με την εφαρμογή μαθηματικών εργαλείων όπως μετασχηματισμοί Fourier και ανάλυση κυματιδίων, το σύστημά του αποκάλυψε δυαδικά αστέρια, σουπερνόβα και κβάζαρ που μέχρι τότε ήταν «αόρατα» ανάμεσα στα δισεκατομμύρια αρχεία. Η πρωτοποριακή του μέθοδος αναγνωρίστηκε και του χάρισε το πρώτο βραβείο στον διαγωνισμό Regeneron Science Talent Search και το χρηματικό έπαθλο των 250.000 δολαρίων.

Το επίτευγμα του Ματέο Παζ δεν είναι απλώς μια προσωπική επιτυχία, αλλά ένα επίτευγμα για την παγκόσμια επιστημονική γνώση. Ο κατάλογος των 1,5 εκατομμυρίων αντικειμένων που δημιούργησε μπορεί πλέον να μελετηθεί από τηλεσκόπια νέας γενιάς, ανοίγοντας νέους δρόμους στην αστρονομία.

Η περίπτωση του Παζ δείχνει την τεράστια δυναμική της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα των επιστημονικών ανακαλύψεων. Ενώ ορισμένοι ειδικοί εκφράζουν ακόμη επιφυλάξεις για τους περιορισμούς αυτών των τεχνικών, η επιτυχία του 18χρονου και η δημοσίευση της εργασίας του σε έγκριτο περιοδικό αποδεικνύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη κερδίζει σταθερά έδαφος και μπορεί να προσφέρει λύσεις σε προβλήματα που στο παρελθόν θεωρούνταν ανυπέρβλητα. Ήδη ο Παζ έχει προσληφθεί ως βοηθός έρευνας στο IPAC, όπου βελτιώνει τον αλγόριθμό του και εκπαιδεύει άλλους νέους ερευνητές, αποδεικνύοντας ότι το πάθος του για την αστρονομία είναι μόνο η αρχή.