Η σιωπηλή απειλή του νερού: Πώς να αποφύγουμε τον πνιγμό. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πρόληψης Πνιγμού, που καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2021, ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) εκδίδει μια κρίσιμη ενημέρωση για τα νεότερα επιδημιολογικά δεδομένα των πνιγμών. Το μήνυμα είναι σαφές και τρομακτικό: σχεδόν όλοι οι θάνατοι από πνιγμό μπορούν να προληφθούν, παρά το γεγονός ότι αποτελούν μια αόρατη, αλλά θανατηφόρα απειλή.

Η σιωπηλή απειλή του νερού: Πώς να αποφύγουμε τον πνιγμό 

 

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), περισσότεροι από 30 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό κάθε ώρα, κάθε ημέρα παγκοσμίως. Το ένα τέταρτο αυτών των θανάτων αφορά παιδιά κάτω των 5 ετών, ενώ σχεδόν οι μισοί είναι κάτω των 29 ετών, αναδεικνύοντας τον πνιγμό ως μια τραγική αιτία απώλειας νέων ζωών. Αν και η πρόσφατη έκθεση του Π.Ο.Υ., στην οποία συμμετείχε και ο ΕΟΔΥ, καταγράφει μια σημαντική παγκόσμια μείωση της συχνότητας των πνιγμών κατά 38% από το 2000 (από 6,1 σε 3,8 πνιγμούς ανά 100.000 πληθυσμού), η πρόοδος χαρακτηρίζεται αργή και ανεπαρκής για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος σε παγκόσμιο επίπεδο.

Στην Ελλάδα, η συχνότητα των πνιγμών εκτιμάται στους 3,6 ανά 100.000 πληθυσμού. Κατά μέσο όρο, την τελευταία πενταετία, 357 άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων αναψυχής. Τα δεδομένα αυτά προέρχονται από το Παρατηρητήριο Ατυχημάτων του Μη Κερδοσκοπικού Οργανισμού Safe Water Sports, με τον οποίο ο ΕΟΔΥ συνεργάζεται στενά για τη μείωση των πνιγμών.

Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των θανάτων (99%) συμβαίνει στη θάλασσα, ενώ το 70% των θυμάτων είναι άνδρες. Ενώ το 72% των θανάτων αποδίδεται άμεσα σε πνιγμό, το 16% σε μη προσδιορισμένα αίτια, το 11% σε παθολογικά αίτια και μόλις το 1% σε ατυχήματα. Η πλέον ευάλωτη ηλικιακή ομάδα είναι τα άτομα άνω των 60 ετών, τα οποία αντιστοιχούν σε ένα ανησυχητικό 81% των θανάτων στη χώρα μας.

Ειδικότερα, το 2024, 395 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο υδάτινο περιβάλλον της χώρας μας, συμμετέχοντας σε δραστηριότητες αναψυχής (κολύμβηση, υδάτινα σπορ κ.λπ.). Από αυτούς, οι 388 έχασαν τη ζωή τους στη θάλασσα, ενώ οι υπόλοιποι 7 σε εσωτερικά ύδατα (λίμνες, ποτάμια, κολυμβητικές δεξαμενές κ.λπ.). Η συντριπτική πλειονότητα των θανάσιμων ατυχημάτων στη θάλασσα (98%) συνέβη κοντά στην ακτή και όχι στην ανοικτή θάλασσα, κατά τη διάρκεια κολύμβησης (95%). Ένα συγκλονιστικό στοιχείο είναι ότι το 66% των θανάσιμων ατυχημάτων κατά την κολύμβηση συνέβησαν σε παραλίες μη φυλασσόμενες από ναυαγοσώστη. Ο μήνας με τα περισσότερα θανάσιμα ατυχήματα ήταν ο Ιούλιος (33%), ακολουθούμενος από τον Ιούνιο (21%), ενώ τα χρονικά διαστήματα 08:00-10:00, 12:00-13:00 και 14:00-15:00 κατέγραψαν τα περισσότερα θανατηφόρα περιστατικά (11% σε έκαστο), ακριβώς τις ώρες που η προσέλευση στις παραλίες είναι αυξημένη.

Ο ΕΟΔΥ, αναγνωρίζοντας τα τεράστια οφέλη της κολύμβησης για τη σωματική και ψυχική ευεξία (βελτίωση καρδιοαναπνευστικής λειτουργίας, ισορροπίας, ποιότητας ύπνου, ευλυγισίας, προστασίας αρθρώσεων, μυϊκής ενδυνάμωσης, ελέγχου βάρους και αντιμετώπισης άγχους), συμβουλεύει το κοινό να ακολουθεί τους παρακάτω βασικούς κανόνες ασφαλείας για την πρόληψη του πνιγμού, ο οποίος, υπενθυμίζεται, μπορεί να συμβεί σε μόλις 20-60 δευτερόλεπτα και σε βάθος μόλις 5 εκατοστών νερού:

• Μαθαίνουμε κολύμβηση και ενισχύουμε την κολυμβητική παιδεία των παιδιών.
• Αποφεύγουμε να κολυμπάμε μόνοι αλλά πάντα με παρέα.
• Μπαίνουμε και βγαίνουμε σταδιακά από το νερό.
• Κολυμπάμε πάντα παράλληλα με την ακτή, όπου πατάμε και όχι μέχρι εξάντλησης.
• Κολυμπάμε μόνο αν έχουν περάσει 2-3 ώρες μετά την κατανάλωση φαγητού ή ποτού.
• Αποφεύγουμε να κολυμπάμε σε άγνωστα νερά.
• Δεν υπερεκτιμούμε τις δυνάμεις μας και έχουμε πάντα ένα πλευστό μέσο όταν πάμε στα βαθιά (π.χ. σωσίβιο, μακαρόνι).
• Συμβουλευόμαστε πάντα τον γιατρό μας, εάν έχουμε χρόνια προβλήματα υγείας.
• Επιβλέπουμε αδιάλειπτα τα μικρά παιδιά.
• Προτιμάμε παραλίες με ναυαγοσώστη.

Ο ΕΟΔΥ παροτρύνει επίσης το κοινό να χρησιμοποιήσει τις δωρεάν εφαρμογές Safe Water Sports για κινητά (διαθέσιμες μέσω διαδικτύου και φορητών συσκευών). Αυτές παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τα χαρακτηριστικά ασφαλείας περισσότερων από 3.400 παραλιών σε Ελλάδα και Κύπρο (π.χ. αν έχουν ναυαγοσώστη, βαθιά/ρηχά νερά), τις νόμιμες επιχειρήσεις εκμίσθωσης θαλάσσιων σπορ, όλα τα νοσοκομεία, τα κέντρα υγείας και τα λιμεναρχεία με πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, καθώς και τους ισχύοντες κανονισμούς ασφάλειας για κάθε θαλάσσιο σπορ και δραστηριότητα στη θάλασσα.