Ο πλατύπους: Λάμπει, γεννά αυγά και εκτοξεύει δηλητήριο. Ένα πλάσμα ηλικίας… 187 εκατομμυρίων ετών! Ο πλατύπους είναι πραγματικά ένα από τα πιο παράξενα και συναρπαστικά πλάσματα του πλανήτη μας. Με την πρώτη ματιά, μοιάζει σαν μια «συναρμολόγηση» από διάφορα ζώα, με το ράμφος πάπιας, την ουρά κάστορα και τα μεμβρανώδη πόδια του. Ωστόσο, πρόκειται για ένα αυθεντικό εξελικτικό απολίθωμα, ένα είδος που κουβαλάει μια ιστορία 187 εκατομμυρίων ετών, έχοντας επιβιώσει αλώβητος από αμέτρητες περιβαλλοντικές αλλαγές.

Ο πλατύπους: Λάμπει, γεννά αυγά και εκτοξεύει δηλητήριο. Ένα πλάσμα ηλικίας… 187 εκατομμυρίων ετών

Αρχικά, όταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι επιστήμονες αντίκρισαν αυτό το παράδοξο πλάσμα, πίστεψαν πως επρόκειτο για κάποια απάτη. Όμως, η μοναδική ανατομία και συμπεριφορά του πλατύποδα συνεχίζουν να εκπλήσσουν ακόμη και σήμερα, αποκαλύπτοντας μια σειρά από εντυπωσιακά χαρακτηριστικά:

• Γεννά αυγά αλλά θηλάζει τα μικρά του: Μια σπάνια ιδιότητα για θηλαστικό. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι δεν διαθέτει θηλές, καθώς το γάλα εκκρίνεται απευθείας από το δέρμα του, φαινόμενο μοναδικό στον κόσμο των θηλαστικών.
• Ηλεκτροαισθητήρες στο ράμφος: Το χαρακτηριστικό ράμφος του δεν είναι μόνο για αναζήτηση τροφής. Διαθέτει ειδικούς ηλεκτροαισθητήρες που του επιτρέπουν να «βλέπει» την κίνηση της λείας του στο νερό, ανιχνεύοντας τα ηλεκτρικά πεδία που παράγουν οι μυϊκές συσπάσεις των μικρών υδρόβιων οργανισμών.
• Δηλητηριώδη σπιρούνια: Τα αρσενικά πλατύποδα διαθέτουν δηλητηριώδη σπιρούνια στα πίσω πόδια τους, ικανά να προκαλέσουν έντονο πόνο σε πιθανούς αντιπάλους, ιδίως κατά την περίοδο αναπαραγωγής.
• Φθορίζουσα γούνα: Η γούνα του πλατύποδα φθορίζει μπλε-πράσινη όταν εκτίθεται σε υπεριώδες φως, ένα σπάνιο και εντυπωσιακό χαρακτηριστικό στα θηλαστικά.
• Χαμηλή θερμοκρασία σώματος και υψηλός μεταβολισμός: Έχει χαμηλή θερμοκρασία σώματος (περίπου 32°C), και τρώει ασταμάτητα για να διατηρήσει τόσο τη θερμοκρασία όσο και τον μεταβολισμό του σε λειτουργικά επίπεδα.

 

Παρά την αρχαϊκή του φύση και την αξιοσημείωτη ανθεκτικότητά του σε μεγάλες περιβαλλοντικές αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων, ο πλατύπους αντιμετωπίζει σήμερα σοβαρές απειλές. Το βιότοπό του, κυρίως στην Αυστραλία και την Τασμανία, βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω της κλιματικής αλλαγής, η οποία επηρεάζει τις υδάτινες πηγές και τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, καθώς και από την ανθρώπινη ρύπανση.

Οι επιστήμονες θεωρούν τον πλατύποδα ένα ζωντανό απολίθωμα, προσφέροντας μια μοναδική ματιά στο πώς ήταν τα πρώτα θηλαστικά που αναπτύχθηκαν στον πλανήτη. Πέρα από την εξελικτική του σημασία, ο πλατύπους αποτελεί και ένα πολύτιμο «εργαστήριο» για τη βιολογία και την ιατρική. Το δηλητήριό του, για παράδειγμα, περιέχει μοναδικές πρωτεΐνες με πιθανές φαρμακευτικές εφαρμογές, οι οποίες βρίσκονται υπό επιστημονική διερεύνηση για την ανάπτυξη νέων θεραπειών. Η προστασία αυτού του εκπληκτικού πλάσματος είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για τη βιοποικιλότητα του πλανήτη, αλλά και για την κατανόηση της εξέλιξης των ειδών και την ανακάλυψη πιθανών ιατρικών καινοτομιών.