Τα αινιγματικά «ηλεκτροσόκ» της ατμόσφαιρας. Ονομάζεται “sprite” και αποτελεί ένα από τα πιο εντυπωσιακά αλλά και μυστηριώδη φαινόμενα που εκδηλώνονται στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης. Η αστροναύτης της NASA Νικόλ Άγιερς κατέγραψε από το Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αυτή την εκπληκτική αστραπή, επιτρέποντας στους ειδικούς να εντοπίσουν πιθανώς άγνωστα στοιχεία για αυτό το ατμοσφαιρικό… ηλεκτροσόκ.

Τα sprites ανήκουν στην κατηγορία των TLEs (Transient Luminous Events), δηλαδή των Φωτεινών Παροδικών Συμβάντων. Πρόκειται για ηλεκτρικές εκκενώσεις που ξεκινούν από τις κορυφές των νεφών στη διάρκεια καταιγίδων και φτάνουν στην ιονόσφαιρα σε ύψος 80-90 χιλιομέτρων. Οι εκκενώσεις δημιουργούν «πλοκάμια» από πλάσμα, ή ιονισμένο αέριο, το οποίο όμως δεν φτάνει τις ακραίες θερμοκρασίες των συνηθισμένων κεραυνών.

Οι πρώτες αναφορές για την ύπαρξη των sprites χρονολογούνται στα τέλη του 19ου αιώνα, το φαινόμενο όμως παρέμενε ανεπιβεβαίωτο μέχρι την πρώτη φωτογραφία του το 1989. Παρά τις παρατηρήσεις που έγιναν στη συνέχεια, κυρίως από αποστολές των διαστημικών λεωφορείων της NASA, η μελέτη των sprites είναι δύσκολη λόγω της βραχύβιας φύσης τους.

Αν και ο μηχανισμός της γέννησής τους παραμένει ασαφής, υπάρχουν ενδείξεις ότι, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις, τα sprites προκαλούνται από μικρά μετέωρα (κόκκοι σκόνης ή πετραδάκια) που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα και δημιουργούν διαταραχές των ηλεκτρικών φορτίων στην ιονόσφαιρα.

«Έχουμε μια υπέροχη θέα πάνω από τα σύννεφα, έτσι ώστε οι επιστήμονες να μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτούς τους τύπους εικόνων για να κατανοήσουν καλύτερα τον σχηματισμό, τα χαρακτηριστικά και τη σχέση των TLE με τις καταιγίδες», έγραψε η Νικόλ Άγιερς στην ανάρτησή της, δημοσιεύοντας την εντυπωσιακή εικόνα που κατέγραψε πάνω από τον ουρανό του Μεξικού.

Σε αντίθεση με το σέλας, το οποίο παρατηρείται εύκολα τόσο από το έδαφος όσο και από το Διάστημα, είναι πολύ πιο δύσκολο να παρατηρήσει κανείς ένα sprite από τη στεριά. Απαιτεί ειδικές συνθήκες όπως καθαρό, σκοτεινό ουρανό, μακρινές μεγάλες καταιγίδες και ελάχιστη φωτορύπανση. Οι οπτικές αναφορές των sprites καταγράφηκαν για πρώτη φορά το 1886, αλλά μόλις στις 4 Ιουλίου του 1989 τραβήχτηκαν οι πρώτες εικόνες από επιστήμονες του Πανεπιστημίου της Μινεσότα.

Για όποιον αναρωτιέται για την επίδρασή τους στα αεροσκάφη, τα sprites στην πραγματικότητα λαμβάνουν χώρα πολύ πάνω από τα υψόμετρα των εμπορικών πτήσεων και επομένως δεν αποτελούν άμεσο κίνδυνο για τα αεροσκάφη. Ενώ οι ηλεκτρομαγνητικοί παλμοί τους θα μπορούσαν θεωρητικά να επηρεάσουν τα ηλεκτρονικά συστήματα ενός αεροσκάφους, δεν έχουν αναφερθεί μέχρι σήμερα τέτοια περιστατικά.