Η νύχτα των ακρωτηριασμένων ηρώων. Τη φρικιαστική νύχτα της 30ής Νοεμβρίου 1943, οι δρόμοι της Αθήνας μετατράπηκαν σε σκηνικό τρόμου. Καμιόνια, όχι προορισμένα για το μέτωπο ή για την καταδίωξη ανταρτών, είχαν έναν σατανικό σκοπό: να εισβάλουν στα νοσοκομεία της πόλης και να αρπάξουν τους ακρωτηριασμένους ήρωες του πολέμου του ’40. Άνδρες που είχαν χάσει μέλη τους, είχαν υποστεί σπασίματα στη σπονδυλική τους στήλη, ή έφεραν μόνιμες αναπηρίες από τις σκληρές μάχες της Αλβανίας, βρέθηκαν ξαφνικά στο έλεος των διωκτών τους. Σε λίγες μόλις ώρες, οι δυνάμεις κατοχής και οι συνεργάτες τους περικύκλωσαν δεκαεννέα νοσοκομεία, συλλαμβάνοντας εκατοντάδες από αυτούς τους ανυπεράσπιστους ήρωες.

Γιατί όμως αυτοί οι άνδρες, που είχαν προσφέρει τα πάντα για την πατρίδα, έγιναν στόχος; Πολλοί από τους ανάπηρους πολέμου είχαν εξελιχθεί σε “ενοχλητικά στοιχεία”, όχι για τον λαό που τους τιμούσε, αλλά για τους συνεργάτες των κατακτητών. Παρά τα σοβαρά τους τραύματα, είχαν επιδείξει αξιοσημείωτο σθένος και οργάνωση. Είχαν συγκροτήσει επιτροπές εντός των νοσοκομείων, είχαν δημιουργήσει συλλογές τροφίμων για τους πληγέντες, διακινούσαν μηνύματα του ΕΑΜ, και το πιο σημαντικό, συμμετείχαν ενεργά σε διαδηλώσεις.

Η κορύφωση αυτής της “ανυπακοής” τους ήταν η μεγάλη διαδήλωση της 22ας Ιουλίου 1943, η οποία πραγματοποιήθηκε ενάντια στη βουλγαρική επέκταση στη Μακεδονία. Σε αυτή τη διαδήλωση, οι ανάπηροι πολέμου ήταν μπροστάρηδες. Με πατερίτσες και αναπηρικά καροτσάκια, φώναζαν για ελευθερία, δείχνοντας ένα παράδειγμα αντοχής και πατριωτισμού που δεν μπορούσε να γίνει ανεκτό από το κατοχικό καθεστώς και τους Έλληνες συνεργάτες του. Αυτή η πράξη αντίστασης δεν μπορούσε να μείνει ατιμώρητη.

Υπό τις διαταγές των Γερμανών και με την επίβλεψη των Ες-Ες, η κυβέρνηση Ράλλη χαρακτήρισε αυτούς τους ήρωες ως “αντεθνικά στοιχεία”. Έτσι, εκείνη τη μοιραία νύχτα, άνδρες των Ταγμάτων Ασφαλείας εισέβαλαν στα νοσοκομεία με απίστευτη βαρβαρότητα. Τράβηξαν τους ανάπηρους από τα κρεβάτια τους, τους πέταξαν τις πατερίτσες και τα προσθετικά τους μέλη, τους χτύπησαν ανελέητα και τους έσυραν αιμόφυρτους στα φορτηγά, αδιαφορώντας πλήρως για την κατάσταση της υγείας τους.

Οι άτυχοι αυτοί άνθρωποι μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Χατζηκώστα και του Χαϊδαρίου. Η αγριότητα της μεταφοράς και οι απάνθρωπες συνθήκες είχαν άμεσα αποτελέσματα: κάποιοι πέθαναν κατά τη διαδρομή, άλλοι άφησαν την τελευταία τους πνοή μέσα στα στρατόπεδα, στερημένοι φάρμακα και τροφή. Το πιο φρικιαστικό είναι ότι πολλοί εκτελέστηκαν εν ψυχρώ. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, ο αριθμός των εκτελέσεων έφτασε τις 283. Ήταν όλοι τους Έλληνες στρατιώτες, που είχαν προσφέρει το σώμα τους στην πατρίδα, και τους σκότωσαν Έλληνες συνεργάτες των Ναζί.

Αυτό το ανείπωτο έγκλημα, για δεκαετίες, παρέμεινε κρυφό, δεν διδασκόταν πουθενά στην επίσημη ιστορία. Δεν έγινε ποτέ εθνική επέτειος, δεν υπήρξε επίσημη συγγνώμη, ούτε δίκη για αυτό το συγκεκριμένο πογκρόμ που όμοιο του δεν έχει υπάρξει στην ελληνική ιστορία. Η μνήμη του σώθηκε μόνο χάρη στις μαρτυρίες των επιζώντων, στο συγκλονιστικό χαρακτικό του Αλέκου Τάσσου που το απεικόνισε, και στο μνημείο στο νοσοκομείο Σωτηρία, εκεί όπου βρίσκονταν πολλοί από τους συλληφθέντες.

Δεν ήταν απλώς ένα ακόμα έγκλημα της Κατοχής. Ήταν η στιγμή που η Ελλάδα, μέσω των συνεργατών της, “σκότωσε τα ίδια της τα κόκαλα”, προδίδοντας τους ήρωες που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της. Μια πράξη ντροπής που στοιχειώνει τη συλλογική μας μνήμη και υπογραμμίζει τις σκοτεινές πτυχές της περιόδου εκείνης.