Αποκάλυψη κάτω από τον πάγο. Κάτω από τα αχανή παγωμένα τοπία της Ανταρκτικής, μια κρυμμένη οροσειρά ξεδιπλώνεται, αποκαλύπτοντας μια γεωλογική ιστορία που χρονολογείται περίπου 500 εκατομμύρια χρόνια πίσω στο χρόνο. Μέσα από τη μελέτη δειγμάτων πετρωμάτων και προηγμένων τεχνικών θερμοχρονολόγησης, οι επιστήμονες φέρνουν στο φως τα μυστικά των Transantarctic Mountains (TAM), μιας κολοσσιαίας οροσειράς μήκους περίπου 3.500 χιλιομέτρων, που διασχίζει την ήπειρο από το Ακρωτήριο Αντέρ μέχρι τη Γη του Κοτς. Αυτά τα βουνά δεν είναι απλώς ένα γεωγραφικό χαρακτηριστικό. Χωρίζουν γεωλογικά την Ανταρκτική σε δύο διακριτές ζώνες: ένα σταθερό ανατολικό κρατόν και μια τεκτονικά ενεργή δυτική ζώνη ρήξης.

Η ιστορία των Transantarctic Mountains είναι μια ιστορία συνεχών γεωλογικών διεργασιών. Τα βουνά αυτά έχουν υποστεί πολλαπλούς κύκλους διάβρωσης και ανύψωσης, ιδιαίτερα έντονους κατά τη διάρκεια των περιόδων παγετώνων, περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια πριν, αλλά και πιο πρόσφατα, με την ανύψωσή τους να αρχίζει περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια πριν με το άνοιγμα του Συστήματος Ρήγματος της Δυτικής Ανταρκτικής. Αποτελούνται από ιζηματογενείς στρώσεις που βρίσκονται πάνω σε έναν πυρήνα από γρανίτες και γνεύσιους, ενώ έχουν επηρεαστεί από εκτεταμένες ηφαιστειακές δραστηριότητες και την εισχώρηση δολεριτών.

Παρόλο που παραμένουν θαμμένα κάτω από τόνους πάγου, αυτά τα βουνά επηρεάζουν έντονα την κίνηση των παγετώνων. Η παρουσία τους διαμορφώνει την ταχύτητα και τη ροή των τεράστιων παγετώνων της Ανταρκτικής, λειτουργώντας ως φράγμα και κανάλι ταυτόχρονα. Η τοπογραφία του υποκείμενου βράχου, συμπεριλαμβανομένων αυτών των κρυμμένων οροσειρών, είναι καθοριστική για τη σταθερότητα των παγετώνων και την συμβολή τους στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Πέρα από τα Transantarctic Mountains, υπάρχουν ενδείξεις για μια ακόμα παλαιότερη και εντελώς κρυμμένη οροσειρά κάτω από την Ανατολική Ανταρκτική: τα υποπαγετώδη όρη Gamburtsev. Αυτή η μυστηριώδης οροσειρά, που ανακαλύφθηκε το 1958 με σεισμικές τεχνικές και μοιάζει σε κλίμακα και σχήμα με τις Ευρωπαϊκές Άλπεις, αποκαλύφθηκε μέσω βαρυμετρικών και μαγνητικών ανωμαλιών. Πρόσφατες μελέτες, βασισμένες σε κρυστάλλους ζιρκονίου που βρέθηκαν σε αρχαίους ψαμμίτες, υποδεικνύουν ότι τα Gamburtsev σχηματίστηκαν πριν από 500 έως 650 εκατομμύρια χρόνια κατά τη σύγκρουση ηπείρων που οδήγησε στο σχηματισμό της υπερηπείρου Γκοντβάνα. Αυτή η οροσειρά, θαμμένη κάτω από περισσότερα από 2,4 χιλιόμετρα πάγου, έχει διατηρηθεί για μισό δισεκακατομμύριο χρόνια, αποτελώντας ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχαία βουνά της Γης.

Εκτός από τις κρυμμένες οροσειρές, η Ανταρκτική κρύβει και άλλα εκπληκτικά μυστικά του παρελθόντος. Απολιθωμένα δέντρα και ίχνη αρχαίων δασών, που βρέθηκαν κάτω από τον πάγο, υποδηλώνουν ότι η Ανταρκτική είχε κάποτε ένα πολύ θερμότερο κλίμα από ό,τι σήμερα. Για παράδειγμα, δέντρα ηλικίας 280 εκατομμυρίων ετών από το γένος Glossopteris, βρέθηκαν στα Transantarctic Mountains, αποκαλύπτοντας ότι δάση ευδοκιμούσαν κοντά στον Νότιο Πόλο κατά την Πέρμια περίοδο. Επιπλέον, ίχνη αρχαίων τροπικών δασών ηλικίας 90 εκατομμυρίων ετών, κοντά στον Νότιο Πόλο, υποδηλώνουν ότι οι μέσες ετήσιες θερμοκρασίες ήταν γύρω στους 12 βαθμούς Κελσίου, πολύ πιο ζεστές από τις σημερινές.

Αυτές οι ανακαλύψεις όχι μόνο μας βοηθούν να κατανοήσουμε την περίπλοκη γεωλογική ιστορία της Ανταρκτικής, αλλά παρέχουν και κρίσιμα στοιχεία για την εξέλιξη του κλίματος της Γης στο πέρασμα των εκατομμυρίων ετών. Τι άλλα μυστικά μπορεί να κρύβονται κάτω από τους πάγους του πιο απομακρυσμένου ηπείρου του κόσμου;