Το μεγάλο πέπλο: Η σιωπηλή πύλη πέρα από τα όρια του κόσμου μας
Το μεγάλο πέπλο: Η σιωπηλή πύλη πέρα από τα όρια του κόσμου μας. Τα μυστήρια που αποκάλυψαν οι Voyager στον μεσοαστρικό χώρο
Το μεγάλο πέπλο: Η σιωπηλή πύλη πέρα από τα όρια του κόσμου μας
Ο καθορισμός του “ορίου” του Ηλιακού Συστήματος δεν είναι μια απλή υπόθεση. Για κάποιους, τελειώνει εκεί που σταματούν οι πλανήτες, ή στο αχανές σύννεφο Oort, όπου η βαρυτική έλξη του Ήλιου γίνεται σχεδόν ανύπαρκτη. Ωστόσο, υπάρχει κι ένας άλλος, πιο δυναμικός ορισμός: το σημείο όπου το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου συναντά το μεσοαστρικό μέσο, ένα όριο γνωστό ως ηλιοπαύση.
Ο Ήλιος μας εκπέμπει συνεχώς μια ροή φορτισμένων σωματιδίων, τον ηλιακό άνεμο, ο οποίος ταξιδεύει σε απόσταση τριπλάσια από αυτή του Πλούτωνα. Αυτή η αέναη ροή δημιουργεί μια τεράστια, προστατευτική “φυσαλίδα” γύρω από τον Ήλιο και τους πλανήτες του, την ηλιόσφαιρα. Πέρα από αυτή τη φυσαλίδα, βρίσκεται η ηλιοπαύση, το σημείο όπου οι πιέσεις του ηλιακού ανέμου και του μεσοαστρικού ανέμου εξισορροπούνται. Σε αυτό το σημείο, ο ηλιακός άνεμος αναγκάζεται να αλλάξει πορεία, σχηματίζοντας την “ουρά” της ηλιόσφαιρας. Καθώς η ηλιόσφαιρα κινείται μέσα στον μεσοαστρικό χώρο, δημιουργείται ένα κύμα πρόσκρουσης, παρόμοιο με αυτό που σχηματίζεται μπροστά από ένα πλοίο που σκίζει τα κύματα.
Στις 25 Αυγούστου 2012, το Voyager 1 έγραψε ιστορία, καθώς έγινε το πρώτο διαστημόπλοιο που πέρασε οριστικά έξω από την ηλιόσφαιρα και διέσχισε την ηλιοπαύση. Έξι χρόνια αργότερα, το 2018, το Voyager 2 ακολούθησε τα βήματά του. Πριν από αυτές τις ιστορικές διελεύσεις, οι επιστήμονες μπορούσαν μόνο να εικάζουν την ακριβή θέση αυτού του ορίου. Η αποκάλυψη ότι τα δύο σκάφη διέσχισαν την ηλιοπαύση σε διαφορετικές αποστάσεις από τον Ήλιο επιβεβαίωσε μια σημαντική θεωρία: αυτό το κοσμικό σύνορο δεν είναι στατικό, αλλά μεταβάλλεται ανάλογα με τη δραστηριότητα του Ήλιου. Όπως ένας πνεύμονας που διαστέλλεται και συστέλλεται με κάθε ανάσα, έτσι και η ηλιοπαύση κινείται, “αναπνέοντας” στο ρυθμό της ηλιακής δραστηριότητας.
Ένα από τα πιο εκπληκτικά ευρήματα των Voyager ήταν οι θερμοκρασίες που κατέγραψαν στην περιοχή της ηλιοπαύσης, οι οποίες έφταναν τους 30.000 – 50.000 °C. Αυτή η απίστευτη ζέστη οδήγησε στο να χαρακτηριστεί αυτή η περιοχή ως ο “τοίχος φωτιάς”. Παραδόξως, τα σκάφη δεν υπέστησαν καμία ζημιά κατά τη διέλευση. Ο λόγος; Αν και τα σωματίδια είναι εξαιρετικά ενεργητικά, η πυκνότητα της ύλης είναι τόσο μικρή που η πιθανότητα σύγκρουσης με άλλα σωματίδια είναι ελάχιστη, με αποτέλεσμα να μην μεταδίδεται αρκετή θερμότητα στα ίδια τα σκάφη.
Σχεδόν πενήντα χρόνια μετά την εκτόξευσή τους, τα Voyager συνεχίζουν να εκπέμπουν δεδομένα από την περιοχή πέρα από την ηλιοπαύση. Είναι τα μοναδικά διαστημόπλοια που έχουν διασχίσει αυτό το όριο, προσφέροντάς μας την πρώτη άμεση ματιά στον αχανή μεσοαστρικό χώρο, τον χώρο που βρίσκεται έξω από τα όρια του ηλιακού μας “σύμπαντος”.
Μια ακόμη έκπληξη ήρθε από το μαγνητικό όργανο του Voyager 2, το οποίο επιβεβαίωσε ένα εντυπωσιακό εύρημα του Voyager 1: το μαγνητικό πεδίο αμέσως πέρα από την ηλιοπαύση είναι παράλληλο με εκείνο που βρίσκεται μέσα στην ηλιόσφαιρα. Με το Voyager 1, οι επιστήμονες είχαν μόνο ένα δείγμα, οπότε δεν ήταν σίγουροι αν αυτή η ευθυγράμμιση ήταν χαρακτηριστική της περιοχής ή απλώς μια σύμπτωση. Οι παρατηρήσεις του Voyager 2 επιβεβαίωσαν ότι τα δύο πεδία όντως ευθυγραμμίζονται, αποκαλύπτοντας μια απρόσμενη αρμονία στα όρια του Ηλιακού μας Συστήματος. Τα Voyager συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν, στέλνοντας πίσω πληροφορίες που αλλάζουν την κατανόησή μας για τη θέση μας στο σύμπαν.
