Αλτσχάιμερ: Ξεκλειδώνοντας το “γενετικό ρολόι”.  Η Οικογενής Νόσος Αλτσχάιμερ (FAD), μια σπάνια και κληρονομική μορφή της νόσου Αλτσχάιμερ, χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση της νόσου σε νεαρότερη ηλικία και την αυξημένη συχνότητά της σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Πρόσφατη έρευνα από την καθηγήτρια Lucía Chávez Gutiérrez και την ομάδα της στο VIB-KU Leuven, που δημοσιεύτηκε στο Molecular Neurodegeneration, έφερε στο φως σημαντικές πληροφορίες σχετικά με τη γενετική βάση της νόσου.

Αλτσχάιμερ: Ξεκλειδώνοντας το “γενετικό ρολόι”

Οι ερευνητές κατάφεραν να αποκαλύψουν τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένες μεταλλάξεις στα τρία κύρια γονίδια που εμπλέκονται στην FAD – την πρωτεΐνη «πρόδρομο» του αμυλοειδούς (APP), την πρεσενιλίνη 1 (PSEN1) και την πρεσενιλίνη 2 (PSEN2) – λειτουργούν σαν ένα «γενετικό ρολόι», προβλέποντας την ηλικία έναρξης της νόσου.

Η καθηγήτρια Chávez Gutiérrez εξηγεί ότι ενώ οι ασθενείς με FAD φέρουν συχνά αυτές τις αυτόματες γενετικές μεταλλάξεις, μέχρι σήμερα οι γιατροί είχαν περιορισμένες δυνατότητες να παρέχουν εξατομικευμένες πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη της νόσου. Η νέα μέθοδος που ανέπτυξε η ομάδα της επιτρέπει την πειραματική αξιολόγηση της πιθανότητας μιας μετάλλαξης να προκαλέσει την νόσο, καθώς και την πρόβλεψη του χρόνου εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων.

Η ερευνητική ομάδα επέκτεινε προηγούμενη εργασία που συνέδεε στενά τις μεταλλάξεις στο γονίδιο PSEN1 με την ηλικία έναρξης του Αλτσχάιμερ, εφαρμόζοντας την ίδια ανάλυση και στα τρία αιτιολογικά γονίδια της FAD. Η ανάλυση των δεδομένων αποκάλυψε σαφείς συσχετίσεις μεταξύ συγκεκριμένων μεταλλάξεων και της ηλικίας εμφάνισης της νόσου, παρέχοντας μια λεπτομερέστερη κατανόηση του ρόλου κάθε γονιδίου στην παθογένεση της FAD.

Η Sara Gutiérrez Fernández, συγγραφέας της μελέτης, τονίζει ότι η συγκέντρωση όλων των δεδομένων επέτρεψε τη δημιουργία μιας πιο ολοκληρωμένης εικόνας για τη συμβολή κάθε γονιδίου στην ανάπτυξη της FAD. Η δυνατότητα μέτρησης της ειδικής συμβολής κάθε γονιδίου ανοίγει τον δρόμο για την πρόβλεψη της ηλικίας εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων με μεγαλύτερη ακρίβεια.

Η μελέτη επιβεβαίωσε την ήδη γνωστή σύνδεση μεταξύ της συσσώρευσης πεπτιδίων αμυλοειδούς-β (Αβ) στον εγκέφαλο και της ενεργοποίησης μοριακών και κυτταρικών διεργασιών που οδηγούν στην εμφάνιση του Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, οι ερευνητές παρατήρησαν άμεσες και γραμμικές σχέσεις μεταξύ της αναλογίας διαφορετικών μορφών Αβ και της ηλικίας έναρξης της νόσου, με αυτές τις σχέσεις να μετατοπίζονται ανάλογα με το εμπλεκόμενο γονίδιο, υποδεικνύοντας έναν κοινό παθογενετικό μηχανισμό με διαφορετικό χρονοδιάγραμμα εκδήλωσης για κάθε γονίδιο.

Ένα ιδιαίτερα ελπιδοφόρο εύρημα της μελέτης είναι η πρόβλεψη ότι μια σχετικά μικρή μεταβολή (κατά 12%) στο προφίλ των πεπτιδίων Αβ μπορεί να καθυστερήσει την ηλικία έναρξης της FAD έως και κατά πέντε χρόνια. Αυτό υπογραμμίζει τις δυνατότητες θεραπευτικών παρεμβάσεων που στοχεύουν την γ-σεκρετάση, ένα ένζυμο που εμπλέκεται στην παραγωγή των πεπτιδίων Αβ, με σκοπό την αύξηση της παραγωγής “κοντύτερων” μορφών Αβ, οι οποίες θεωρούνται λιγότερο τοξικές και επιβλαβείς για τον εγκέφαλο.

Συνολικά, το “γενετικό ρολόι” που αναπτύχθηκε από την ομάδα της Gutiérrez υπόσχεται να φέρει επανάσταση στην αντιμετώπιση της Οικογενούς Νόσου Αλτσχάιμερ, προσφέροντας στους κλινικούς γιατρούς πολύτιμα εργαλεία για την πρόβλεψη της πορείας της νόσου, την αξιολόγηση του κινδύνου που συνδέεται με συγκεκριμένες μεταλλάξεις, τον σχεδιασμό εξατομικευμένων θεραπευτικών στρατηγικών και την έγκαιρη διάγνωση, ενώ παράλληλα ανοίγει νέους ορίζοντες για την ανάπτυξη φαρμακευτικών παρεμβάσεων που θα μπορούσαν να καθυστερήσουν ή ακόμα και να αποτρέψουν την έναρξη της νόσου.

Ακολουθήστε την ontime24 στο Google News!