Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: Δεκαεπτά χρόνια από την κοίμησή του. Αυτές τις μέρες η Ορθοδοξία θρηνεί για την κοίμηση του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστάσιου, αλλά πριν από 17 χρόνια, ακόμα ένας θρησκευτικός ηγέτης έφυγε από τη ζωή.
Σαν σήμερα, τα ξημερώματα της 28ης Ιανουαρίου του 2008, εκοιμήθη ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος, χάνοντας τη μάχη που έδινε επί επτά μήνες με τον καρκίνο. Ο μακαριστός Χριστόδουλος υπήρξε μια ηγετική μορφή, η οποία άνοιξε την Εκκλησία στους νέους, την έκανε πιο προσιτή στην ελληνική κοινωνία, αντιτάχθηκε στην παγκοσμιοποίηση και με το πλούσιο έργο του θα μείνει αείμνηστος ως ο Αρχιεπίσκοπος που αγαπήθηκε όσο κανείς.
Ο κατά κόσμον Χρήστος Παρασκευαΐδης γεννήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 1939 στην Ξάνθη και σπούδασε Νομικά και Θεολογία. Διδάκτωρ Θεολογίας, πτυχιούχος γαλλικής και αγγλικής γλώσσας, γνώστης ιταλικής και γερμανικής, χειροτονήθηκε διάκονος το 1961 και πρεσβύτερος το 1965. Εννέα χρόνια ήταν ιεροκήρυκας στο ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου Φαλήρου, ενώ διετέλεσε επί επτά χρόνια γραμματέας της Ιεράς Συνόδου. Νεότατος, μόλις 35 ετών, το 1974 εξελέγη μητροπολίτης Δημητριάδος, απ’ όπου αναχώρησε, όταν εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.
Το 1998, μετά το θάνατο του Αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, τρεις ήταν οι επικρατέστεροι υποψήφιοι: ο Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο Θηβών Ιερώνυμος και ο Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος. Εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος ο από Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο οποίος προκάλεσε αίσθηση στην κοινή γνώμη από την πρώτη στιγμή που άρχισε να διαβάζει τον «επιβατήριο» λόγο του στον κατάμεστο μητροπολιτικό ναό Αθηνών.
Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: Η σύγκρουση για τις ταυτότητες
Μόλις τον Ιούνιο του 1999, σε μια εποχή που η Ελλάδα ζούσε μέσα στην ευημερία και τον πλούτο, είχαν βγει από τα χείλη του λόγια επίκαιρα ακόμα και σήμερα: «Ο λαός μας χόρτασε από τα μεγάλα λόγια, ο λαός μας χόρτασε από τις υποσχέσεις, ο λαός μας χόρτασε από τους εκμεταλλευτές. Τους εκμεταλλευτές είτε της δικής του αμέλειας είτε της δικής του αφέλειας, ή τους εκμεταλλευτές της δικής του οξύνοιας. Σήμερα ο λαός θέλει αγωνιστές, ο λαός θέλει ομολογητές, ο λαός θέλει ανθρώπους που παίρνουν τη σημαία των ιδανικών, του Χριστού και την ανυψώνουν».
Έγινε περισσότερο γνωστός για τη μάχη του με τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη για το θέμα των ταυτοτήτων.
Στις 16 Μαΐου 2000, η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων έκρινε ότι το θρήσκευμα πρέπει να απαλειφθεί από τις ταυτότητες. Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος αντιτάχθηκε σθεναρά σχολιάζοντας χαρακτηριστικά ότι αυτή η απόφαση είναι εντολή «από νεο-διανοούμενους που θέλουν να μας επιτεθούν σα σκυλιά και να μας κόψουν τις σάρκες». Το 2001, έπειτα από δύο πολυπληθή συλλαλητήρια σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη τον περασμένο χρόνο, η Εκκλησία συγκέντρωσε 3 εκατομμύρια υπογραφές, τις οποίες ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος παρέδωσε στον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωστή Στεφανόπουλο.
Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος: «Ακόμα και με το σκουλαρίκι»
Πολύ γρήγορα, όλοι μιλούσαν για τον Αρχιεπίσκοπο, που καλούσε τη νεολαία να πλησιάσει την Εκκλησία, «ακόμα και με το σκουλαρίκι», ζητούσε συγγνώμη από τους νέους για όσα δεν έγιναν από τους μεγαλύτερους.
Ο Χριστόδουλος όλα τα χρόνια της αρχιεροσύνης του επεδίωξε και κατάφερε να έχει μια πολύ καλή σχέση με τους νέους. Υιοθετώντας μια ρητορική ιδιαίτερα «εύπεπτη» από τα παιδιά, συνήθιζε να τους λέει σε κάθε ευκαιρία: «Ελάτε στην Εκκλησία όπως είστε, με το τζιν, με το σκουλαρίκι», ενώ παροιμιώδης έμεινε η φράση του: «Σας πάω».
Υπό την ηγεσία του, προάγεται το έργο της Εκκλησίας σε ολόκληρο τον κοινωνικό τομέα. Ιδρύονται νέοι οργανισμοί που καλύπτουν τομείς, όπως η βιοηθική, η μέριμνα για τους τοξικομανείς, την κακοποιημένη γυναίκα, την άγαμη μητέρα. Τέλος, ίδρυσε τη Μη Κυβερνητική Οργάνωση «Αλληλεγγύη», μέσω της οποίας γίνεται παρέμβαση με ανθρωπιστική βοήθεια, σε παγκόσμια κλίμακα.
Ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος με το λόγο του προκάλεσε αντιδράσεις. Σχολιάστηκε θετικά, αλλά και αρνητικά. Εκτός από τη σύγκρουσή του για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες, ακόμα ένα γεγονός σημάδεψε τα πρώτα χρόνια της ποιμαντορίας του: η κρίση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο που κράτησε ως το 2004 και έληξε μετά την παρέμβαση της υπουργού Παιδείας Μαριέττας Γιαννάκου.
Επί της αρχιεροσύνης του Μακαριστού Χριστόδουλου πραγματοποιήθηκε και η πρώτη επίσκεψη Πάπα στην Ελλάδα. Η επίσκεψη έγινε το 2001, όταν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωστής Στεφανόπουλος, είχε προσκαλέσει στην Ελλάδα τον Πάπα Ιωάννη Παύλο τον Β’. Κατά την επίσκεψη αυτή, ο Ποντίφικας, αφού προσευχήθηκε στον βράχο του Αρείου Πάγου, όπου δίδαξε ο Απόστολος Παύλος, ζήτησε δημόσια «συγγνώμη» από τον ελληνικό λαό, στην ελληνική γλώσσα, για τα εγκλήματα των καθολικών σε βάρος των Ορθοδόξων, αναφερόμενος στην Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως.
Η μάχη με τον καρκίνο
Toν Ιούνιο του 2007 ο Χριστόδουλος διαγνώστηκε με από καρκίνο του παχέος εντέρου και χειρουργήθηκε με επιτυχία για την αφαίρεση του όγκου. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, όμως, διαγνώστηκε και δεύτερος καρκίνος στο συκώτι, καθώς και κίρρωση, που ήταν αποτέλεσμα χρόνιας ηπατίτιδας. Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ και τέθηκε σε αναμονή εύρεσης μοσχεύματος, προκειμένου να γίνει μεταμόσχευση ήπατος. Το μόσχευμα βρέθηκε, αλλά η μεταμόσχευση δεν έγινε, καθώς διαπιστώθηκαν πολλαπλές μεταστάσεις.
