Σύνοδος Κορυφής: «Αναζητείται συμφωνία» για το φυσικό αέριο – Οι προτάσεις, οι ενστάσεις και τα «καρφιά»
Η αντιμετώπιση του ενεργειακού, λοιπόν, και το φυσικό αέριο, αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο των εργασιών της Συνόδου Κορυφής που ξεκινά σήμερα το απόγευμα στις Βρυξέλλες, με τους ευρωπαίους ηγέτες να προσπαθούν να καταλήξουν σε συμφωνία για τα μέτρα κατά της εκτίναξης των τιμών της ενέργειας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, τουλάχιστον αυτή τη φορά οι «27» έχουν ως βάση συζήτησης μια συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία περιλαμβάνει την προοπτική κοινής αγοράς φυσικού αερίου, μηχανισμό αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών, συνεχείς προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης φυσικού αερίου και ένα μηχανισμό παρέμβασης για τον περιορισμό των τιμών στο χρηματιστήριο φυσικού αερίου TTF.
Σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο, υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των κρατών-μελών για τους τρεις πρώτους άξονες της πρότασης της Επιτροπής, όμως συνεχίζουν να υφίστανται διαφορές σχετικά με τον περιορισμό στις τιμές του φυσικού αερίου.
Ειδικότερα, το πιο επίμαχο ζήτημα είναι ο «μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς» του φυσικού αερίου που προτείνει η Επιτροπή. Αυτός ο μηχανισμός θα επιτρέψει τον καθορισμό μιας μέγιστης δυναμικής τιμής στην οποία θα μπορούν να πραγματοποιούνται οι συναλλαγές στην αγορά φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο TTF. Θα είναι ένα προσωρινό μέσο, εν αναμονή της ανάπτυξης, ως το Μάρτιο, ενός νέου δείκτη αναφοράς για το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ), ώστε αυτό να αποσυνδεθεί από το TTF. Η πρόταση για τη μέγιστη δυναμική τιμή ικανοποιεί ως ένα βαθμό την Ελλάδα, την Ιταλία και γενικά την πλειοψηφία των κρατών μελών, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ωστόσο η Γερμανία και η Ολλανδία διατηρούν ακόμα σημαντικές επιφυλάξεις.
«Πολιτική κατεύθυνση» αλλά… χωρίς λεπτομέρειες
Πάντως, σε κάθε περίπτωση, οι ευρωπαίοι ηγέτες σήμερα θα δώσουν μόνο την «πολιτική κατεύθυνση» και προφανώς δεν θα μπουν σε τεχνικές λεπτομέρειες, σύμφωνα με ευρωπαίο αξιωματούχο. Τα επιμέρους σύνθετα τεχνικά ζητήματα θα συζητηθούν στο Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας την επόμενη εβδομάδα και στα μέσα Νοεμβρίου, ούτως ώστε ο νέος κανονισμός για τον περιορισμό των τιμών της ενέργειας να τεθεί σε λειτουργία περί τα τέλη Νοεμβρίου με αρχές Δεκεμβρίου.
Ευρωπαίος αξιωματούχος εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος, επισημαίνοντας ότι: «Τώρα ήρθε η ώρα των δράσεων και των αποφάσεων» για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες προσέρχονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με διάθεση συμβιβασμού, ώστε με ενότητα και αλληλεγγύη να αντιμετωπιστεί η αύξηση των τιμών που πλήττει εδώ και πολλούς μήνες τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις της ΕΕ.
Οι προτάσεις και οι ενστάσεις
Διπλωμάτες αναμένουν πολύ μακρές συνομιλίες ανάμεσα στους 27 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων.
Η Ισπανίδα υπουργός Οικολογικής Μετάβασης Τερέσα Ριμπέρα επέκρινε ανοικτά την δουλειά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατά τη διάρκεια συνέντευξης που παραχώρησε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Οι προτάσεις είναι ακόμη λιγάκι άτολμες: συνεχίζουν να λείπουν συγκεκριμένα μέτρα για τη μεγάλη πλειονότητα των ζητημάτων. Γίνεται αληθινή προσπάθεια εδώ κι έναν χρόνο αλλά είναι αποκαρδιωτικό το να βλέπεις το πόσο αργή και κοπιώδης είναι η αντίδραση της Ευρώπης στην πρόκληση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε», δήλωσε.
Στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής, στην Πράγα, στις αρχές Οκτωβρίου, αρκετοί ηγέτες καταφέρονταν εναντίον της Γερμανίδας προέδρου της Κομισιόν, της Ούρσουλας φον ντερ Λάιεν. Ο επικεφαλής της πολωνικής κυβέρνησης Ματέους Μοραβιέτσκι έφθασε στο σημείο να την κατηγορήσει ανοικτά πως κόπτεται μόνο για τα γερμανικά συμφέροντα.
«Επτά μήνες καθυστέρησης μας έφεραν ύφεση», διαπίστωνε από τη δική του πλευρά ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι.
Ωστόσο, στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει ανατεθεί πολύ δύσκολη αποστολή, να ξεπεράσει τις διαφορές των 27, με καθεμία χώρα να έχει δικό της ενεργειακό μείγμα, άλλες να βασίζονται στην πυρηνική ενέργεια και άλλες σε εργοστάσια που καίνε αέριο —ή ακόμη και άνθρακα— για να παράγουν ηλεκτρισμό.
Οι αντιλογίες συνεχίζονται για το ζήτημα της ενδεχόμενης επιβολής πλαφόν στην τιμή του αερίου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας. Μέτρο αυτής της φύσης εφαρμόζεται ήδη στην Ισπανία και στην Πορτογαλία· επέτρεψε να πέσουν οι τιμές.
«Να κινηθούμε ταχύτερα»
Αρκετές χώρες, ανάμεσά τους και η Γαλλία, αξιώνουν να επεκταθεί ο μηχανισμός αυτός, ο λεγόμενος «ιβηρικός», στην κλίμακα όλης της ΕΕ.
Ωστόσο η Γερμανία εναντιώνεται, όπως και άλλες χώρες (Δανία, Ολλανδία) , καθώς δεν βλέπουν με καθόλου καλό μάτι τις κρατικές επεμβάσεις στις αγορές. Το Βερολίνο θεωρεί πως η τεχνητή μείωση των τιμών του αερίου θα έβλαπτε τον στόχο της ενεργειακής εγκράτειας, ότι θα οδηγούσε σε μεγαλύτερες καταναλώσεις στην Ευρώπη.
Το σχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ζητεί παρ’ όλ’ αυτά από την Κομισιόν να προετοιμάσει πρόταση για τον συγκεκριμένο μηχανισμό.
Φον ντερ Λάιεν: Αξίζει να μελετηθεί το Ιβηρικό μοντέλο
«Το ιβηρικό μοντέλο αξίζει να μελετηθεί. Παραμένουν εκκρεμή ζητήματα, αλλά δεν θέλω να παραλείψω τίποτα», δήλωσε την Τετάρτη η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Είναι απαραίτητο να κινηθούμε ταχύτερα για αυτό το θέμα. Δεν πρέπει να υποχρεωνόμαστε να ζητάμε τέσσερις φορές το ίδιο πράγμα από την Κομισιόν για να λάβουμε πρόταση», έκρινε από την πλευρά της η Ριμπέρα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπέβαλε αυτή την εβδομάδα κι άλλες προτάσεις: να οργανωθούν αγορές ποσοτήτων αερίου από κοινού, να καθιερωθούν νέοι κανόνες για να επιβάλλεται το μοίρασμα του αερίου στην Ευρώπη για να αντεπεξέρχονται οι χώρες με τις μεγαλύτερες δυσκολίες, καθώς και να προωθηθεί μεταρρύθμιση στο TTF (το ευρωπαϊκό «χρηματιστήριο αερίου»), μηχανισμό αναφοράς στις συναλλαγές των διαχειριστών.
Σημειώθηκε μεν αρκετή «πρόοδος», αλλά δεν έχει υπάρξει «συμφωνία» για θεμελιώδη ζητήματα, αναγνώρισε ευρωπαίος διπλωμάτης. «Οι προτεραιότητες διαφέρουν: η Γερμανία δίνει έμφαση στην ασφάλεια του εφοδιασμού, διότι μπορεί να αντέξει υψηλότερες τιμές, όμως πολλές άλλες χώρες δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοια κόστη», είπε.
Όρμπαν: Αργό και δαπανηρό σχέδιο
Πιστός στον εσκεμμένα προκλητικό του τόνο, ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν εκδήλωσε ανοικτά τον σκεπτικισμό του χθες το βράδυ.
«Το τελευταίο σχέδιο των Βρυξελλών για την αγορά αερίου από κοινού μου θυμίζει εκείνη τη φορά που είχαμε συμφωνήσει να αγοράσουμε εμβόλια μαζί. Αργό και δαπανηρό. Αναμένω τεράστια συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο», ανέφερε ο Όρμπαν μέσω Twitter.
