ΝΑΤΟ: Το παρασκήνιο για την άρση του βέτο από τον Ερντογάν-Υπάρχει συμφωνία κάτω από το τραπέζι;
Επιμέλεια: Εύη Απολλωνάτου
Τα χαμόγελα χθες περίσσευσαν στην Μαδρίτη πριν ακόμα ξεκινήσει η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία συμφώνησε μετά από εντατικές διαπραγματεύσεις να άρει το βέτο με το οποίο απειλούσε εδώ και εβδομάδες την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας.
Σύμφωνα με αναλυτές, η Άγκυρα μπορεί να θεωρεί εαυτό νικητή. Ο Τούρκος πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν, που την επόμενη χρονιά θα είναι αντιμέτωπος με κρίσιμες εκλογές στην χώρα του, επιθυμούσε να εμφανιστεί στο εσωτερικό της Τουρκίας ως ένας σκληρός διεθνής παίκτης που κερδίζει την καλύτερη δυνατή συμφωνία. Πριν ακόμη καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης η τουρκική πλευρά είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν μπορούσε να δεχθεί τίποτα λιγότερο από μία έγγραφη συμφωνία της Σουηδίας και της Φινλανδίας για την μάχη κατά της τρομοκρατίας. Και το πέτυχε.
Πράγματι στο 10σελιδο μνημόνιο που υπέγραψαν οι τρεις χώρες και λεπτομέρειες του μετέδωσε το πρακτορείο Reuters, η Φινλανδία και η Σουηδία συμφώνησαν να εκδίδουν στην Τουρκία άτομα ύποπτα για τρομοκρατία. Επίσης δέχθηκαν ότι δεν θα παρέχουν κανενός είδους υποστήριξη στους υποστηρικτές του Γκιουλέν ή το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (ΡΚΚ), το οποίο έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από την Τουρκία, την ΕΕ και τις ΗΠΑ. Επιπλέον η Σουηδία άναψε το «πράσινο φως» προκειμένου να σταματήσει το εμπάργκο όπλων που επέβαλε κατά της Τουρκίας μετά την εισβολή της δεύτερης στην Συρία το 2019.
Κρίσιμη Σύνοδος του ΝΑΤΟ: Το σκληρό πόκερ Ερντογάν και τα «όπλα» της Αθήνας
Η αντίστροφη μέτρηση για την συμφωνία ξεκίνησε χθες το πρωί. Πριν αναχωρήσει από την Άγκυρα για την Μαδρίτη ο Τούρκος πρόεδρος ενημέρωσε τους δημοσιογράφους ότι συνομίλησε με τον Αμερικανό ομόλογο του, Τζο Μπάιντεν, ο οποίος του ζήτησε να συναντηθούν στο περιθώριο της Συνόδου. Μέχρι εκείνη την στιγμή αξιωματούχοι της Ουάσινγκτον είχαν υποδείξει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει κανενός είδους προσέγγιση από τον Αμερικανό πρόεδρο εάν η Τουρκία δεν συμφωνήσει να άρει το βέτο.
Έτσι η σημερινή συνάντηση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Τζο Μπάιντεν αποκτά ιδιαίτερη σημασία τόσο διεθνώς όσο και για την Αθήνα. Τούρκοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι το τουρκικό βέτο είχε πάντα στόχο να καθίσει στο τραπέζι των συνομιλιών τον Αμερικανό πρόεδρο. Άλλωστε ζητήματα τρομοκρατίας σε δύο χώρες που απέχουν σημαντικά από την Τουρκία δεν μπορούν να ληφθούν ως τόσο σοβαρά και να προκαλέσουν μία τόσο σκληρή στάση.
Είναι δεδομένο ότι ο Ταγίπ Ερντογάν επιθυμεί να ξεπαγώσει το πρόγραμμα πώλησης των αμερικανικών μαχητικών F-16 που σταμάτησε όταν η Άγκυρα αγόρασε το ρωσικό πυραυλικό σύστημα S-400. Παράλληλα θα ήθελε να δει τους Αμερικανούς να διακόπτουν οποιαδήποτε στήριξη στους Κούρδους μαχητές της Συρίας. Σε αυτή την φάση δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν έχει γίνει κάποια πρώτη συμφωνία κάτω από το τραπέζι προκειμένου η Τουρκία να πάρει πίσω το βέτο. Αναλυτές υποστηρίζουν ότι αυτό ενδεχομένως να φανεί σήμερα και το επόμενο διάστημα.
Την ίδια στιγμή η Αθήνα παρακολουθεί με ιδιαίτερη προσοχή την συνάντηση καθώς δεν είναι ξεκάθαρο εάν ο Ταγίπ Ερντογάν θα θέσει στον Αμερικανό πρόεδρο το σύνολο των τουρκικών διεκδικήσεων στην περιοχή ανάμεσα τους και την αποστρατικοποίηση των νησιών του Αιγαίου. Άλλωστε για τους διπλωματικούς κύκλους ο Τούρκος πρόεδρος παραμένει ένας από τους πλέον απρόβλεπτους ηγέτες.
Πάντως δεδομένο θεωρείται ότι οι ΗΠΑ ήθελαν να στείλουν ένα ισχυρό μήνυμα στον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν ότι η βορειοατλαντική Συμμαχία είναι πιο ισχυρή από ποτέ και η ενταξιακή διαδικασία για Σουηδία και Φινλανδία να μην διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό σημαίνει ότι εάν οι δύο χώρες δεχθούν επίθεση τα μέλη του ΝΑΤΟ με βάση το άρθρο 5 της Συνθήκης της Συμμαχίας θα κληθούν να παρέμβουν στρατιωτικά.
