Ψηφιακή ξενάγηση στην αρχαία Αμφίπολη από την Ιώκλεια και την Ανδρονίκη
Η Ιώκλεια, η κόρη του Νίκανδρου, που έζησε το έτος 325 π.Χ. ξεναγεί τους μικρούς αλλά και μεγαλύτερους επισκέπτες στην πόλη της: τη φημισμένη πόλη της Αμφίπολης. Στη συνέχεια, η αρχαιολόγος Ανδρονίκη, παρουσιάζει το ανασκαφικό έργο στην αρχαία Αμφίπολη και τον τύμβο Καστά κάνοντας μια περιγραφή της πολυσήμαντης ιστορίας του ταφικού μνημείου που συγκέντρωσε τα φώτα του παγκόσμιου ενδιαφέροντος.
Η μικρή Ιώκλεια και η Ανδρονίκη, είναι τα κεντρικά πρόσωπα μιας ψηφιακής παραγωγής εμβαπτισμένης πραγματικότητας, που δημιούργησε η εταιρία Digital Innovations για λογαριασμό του δήμου Αμφίπολης στο πλαίσιο του έργου Borderless Culture που χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας Interreg Ελλάδος – Βουλγαρίας.
Η Ιώκλεια και η Ανδρονίκη είναι δυο ψηφιοποιημένες μορφές υπαρκτών προσώπων, που καταφέρνουν με γλαφυρό, περιγραφικό λόγο να μεταφέρουν τους επισκέπτες στον 4ο αιώνα π.Χ. αλλά και στο σήμερα παρουσιάζοντας έναν τόπο για τον οποίο γνωρίζουμε τόσο λίγα αν και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στο διάβα της ιστορίας του.
Ο δημιουργός της εφαρμογής, Νίκος Πάχτας, απόφοιτος του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ είναι ο… πνευματικός πατέρας της Ιώκλειας και ο βιολογικός πατέρας της 10χρονης Ιωάννας η οποία δάνεισε την εικόνα της και τη φωνή της για τις ανάγκες της εφαρμογής.
Αντίστοιχα, τον ρόλο της αρχαιολόγου Ανδρονίκης, που δανείστηκε το όνομά της από μεγάλο Έλληνα αρχαιολόγο Μανόλη Ανδρόνικο, ενσαρκώνει η ηθοποιός Μάρα Γαβριηλίδου.
Η μεταμόρφωση του παλιού σχολείου
«Στόχος μας ήταν μέσα από αυτή την ψηφιακή εφαρμογή να δώσουμε την ευκαιρία στους μικρούς αλλά και τους μεγαλύτερους να ανακαλύψουν και να ενημερωθούν για μια από τις σημαντικότερες αρχαίες πόλεις της Μακεδονίας», τονίζει μιλώντας στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο Νίκος Πάχτας και συνεχίζει: «Δημιουργήσαμε κατάλληλα κείμενα, υπό την επίβλεψη της προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Σερρών Δημητρίας Μαλαμίδου, για να μεταφέρουμε επιστημονική πληροφορία με απλό και κατανοητό τρόπο. Το αποτέλεσμα είναι πραγματικά εντυπωσιακό καθώς ο χρήστης της εφαρμογής βλέπει, σε πραγματικές διαστάσεις, να προβάλλει μπροστά του ένα κορίτσι, η Ιώκλεια, που έζησε το 325 π.Χ. στην Αμφίπολη, δηλαδή περίπου στην εποχή που ξεκίνησε να κατασκευάζεται και ο τύμβος Καστά, και να μας μιλάει για την πόλη της, την ιστορία της και για τη σημασία που είχε στο βασίλειο της Μακεδονίας και στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
«Η αφήγηση της Ιώκλειας», υπογραμμίζει ο δημιουργός της εφαρμογής, «ξεκινάει με το χαιρετισμό «χαίρεται και υγιαίνετε» θέλοντας να δείξει από την πρώτη της φράση ότι προέρχεται από το μακρινό παρελθόν». Η ενδυματολογική προσέγγιση που ακολουθήσαμε βασίστηκε σε κάποιο βαθμό στην Μύρτιδα, το κορίτσι από την αρχαία Αθήνα της εποχής του Περικλή, που η μορφή του αναπλάστηκε από ομάδα ειδικών με επικεφαλής τον επίκουρο καθηγητή της Οδοντιατρικής Σχολής, Εμμανουήλ Παπαγρηγοράκη. Όσο για την Ανδρονίκη, ο ρόλος της είναι να ξεναγήσει τους χρήστες στον κόσμο των ανασκαφών. Χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, μας εξηγεί τη δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία μιας ανασκαφής, αλλά και το πώς οι αρχαιολόγοι, σε κάθε στρώμα της ανασκαφής, διαβάζουν την πληροφορία που τους αποκαλύπτει, σα να διάβαζαν ένα βιβλίο από το τέλος προς την αρχή του».
Για τις ανάγκες της εφαρμογής, στο πλαίσιο του έργου Borderless Culture, αναδιαμορφώθηκε και το κτίριο του παλιού δημοτικού σχολείου της Αμφίπολης. Το επί σειρά ετών εγκαταλειμμένο σχολικό κτίσμα ανακαινίστηκε εκ βάθρων και ουσιαστικά μεταμορφώθηκε σ’ ένα μικρό, σύγχρονο συνεδριακό χώρο, ικανό να φιλοξενήσει επισκέπτες κάθε ηλικίας που θα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να βιώσουν, με τη συνδρομή πολυμεσικών εφαρμογών, ένα μοναδικό ταξίδι στην ιστορία της αρχαίας Αμφίπολης.
Πώς λειτουργεί η ψηφιακή εφαρμογή
Στο παλιό σχολείο της Αμφίπολης έχει δημιουργηθεί μια αίθουσα εμβαπτισμένης πραγματικότητας – ένα δωμάτιο που οι τρεις τοίχοι του αλλά και το δάπεδο του είναι μεγάλες οθόνες προβολής. Στον χώρο προβάλλονται πανοραμικές απεικονίσεις από τον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης, από τον τύμβο Καστά καθώς και ψηφιακά γραφικά αλλά και οι μορφές των ψηφιακών ξεναγών, σε φυσικές διαστάσεις. Με τον τρόπο αυτό οι θεατές που βρίσκονται ανάμεσα στον χώρο αυτό, ανάμεσα στις οθόνες, βλέπουν μόνο το περιεχόμενο της εφαρμογής. Η εφαρμογή καταλαμβάνει ολόκληρο το οπτικό τους πεδίο, εμβαπτίζοντας τους σε μια διαφορετική πραγματικότητα.
Οι δύο ανθρώπινες μορφές, η Ιώκλεια και η Ανδρονίκη, ως ψηφιακοί ξεναγοί, εμφανίζονται στις απεικονίσεις με μορφή βίντεο και ξεναγούν τους επισκέπτες στην Αρχαία Αμφίπολη και στην ανασκαφή της.
Η εφαρμογή είναι διαδραστική. Οι δυο ψηφιακοί ξεναγοί μπορούν να αλληλεπιδρούν με το κοινό, απαντώντας σε προκαθορισμένες ερωτήσεις που οι επισκέπτες θα μπορούν να επιλέγουν από ένα μενού σε οθόνη αφής, παρέχοντας, εφόσον τους ζητηθεί, πιο εξειδικευμένες πληροφορίες για κάποιο θέμα. Η εφαρμογή δίνει τη δυνατότητα προβολής υπέρτιτλων στην αγγλική γλώσσα ή την ελληνική, για άτομα με προβλήματα ακοής.
Το ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο των συστημάτων εμβαπτισμένης πραγματικότητας είναι ότι μπορούν να δώσουν σε μικρές ομάδες επισκεπτών την αίσθηση ότι βρίσκονται σε κάποια άλλη τοποθεσία, αφού σε ολόκληρο το οπτικό τους πεδίο προβάλλεται πανοραμική απεικόνιση ενός άλλου τόπου. Με τον τρόπο αυτό δίνεται στους επισκέπτες η δυνατότητα να επισκεφτούν εικονικά τον χώρο, όχι μόνο στη σημερινή του μορφή, αλλά και όπως ήταν σε διάφορες χρονικές περιόδους.
Ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο
«Η εφαρμογή ταξιδεύει τους επισκέπτες μ’ ένα μοναδικό τρόπο», επισημαίνει ο κ. Πάχτας, «η Ιώκλεια τους ταξιδεύει στο χρόνο και η Ανδρονίκη στο χώρο. Σκοπός μας δεν είναι μόνο να εντυπωσιάσουμε τους επισκέπτες, αλλά να τους ενημερώσουμε, να τους πληροφορήσουμε, να τους κάνουμε κοινωνούς κατά μια έννοια, της λαμπρής ιστορίας που είχε η πόλη της Αμφίπολης. Παράλληλα, η ψηφιακή αρχαιολόγος μας εξιστορεί την ιστορία της ανακάλυψης της αρχαίας Αμφίπολης, από τη δεκαετία του 1970, τότε που για πρώτη φορά κάποιοι γεωργοί της περιοχής ανακαλύπτουν μια είσοδο του τάφου και ενημερώνουν τον αείμνηστο αρχαιολόγο Δημήτριο Λαζαρίδη που ξεκίνησε τις πρώτες έρευνες. Έτσι, φτάνουμε μέχρι σήμερα, με την ανακάλυψη του ταφικού μνημείου και των μυστικών που κρύβει».
Η συνολική διάρκεια της ψηφιακής περιήγησης – ξενάγησης στον αρχαιολογικό χώρο της Αμφίπολης και στον τύμβο Κάστα είναι 40 λεπτά. Ωστόσο, δίνεται η δυνατότητα στον επισκέπτη να επιλέξει να παρακολουθήσει τα τμήματα του υλικού που τον ενδιαφέρουν περισσότερο.
Με την ολοκλήρωση των εργασιών στο ταφικό μνημείο του τύμβου Καστά, η εφαρμογή θα μπορεί να επεκταθεί, δίνοντας τη δυνατότητα εικονικής επίσκεψης και ξενάγησης σε όσους δεν μπορούν να επισκεφτούν τον φυσικό χώρο του ταφικού μνημείου.
