Την Κυριακή 9 Μαΐου 2021 η Ωδή στη Καλλιπάτειρα του Πασχάλη Τόνιου στη πλατφόρμα της Περιφέρειας Αττικής
Το έργο, Ωδή στην Καλλιπάτειρα, είναι βασισμένο σε ποιήματα μεγάλων ελλήνων ποιητών, κλασικών και συγχρόνων, από τον Όμηρο και τον Πίνδαρο ως τον Άγγελο Σικελιανό, τον Κωστή Παλαμά και τον Τάκη Δόξα, και βέβαια τον Λορέντζο Μαβίλη, με το σονέτο του Καλλιπάτειρα, ενώ περιλαμβάνει και συνδετικά μελοποιημένα ποιήματα του Σαράντη Αλιβιζάτου.
Η Ωδή στην Καλλιπάτειρα συνιστά μια αρμονική συνύπαρξη λόγου και μουσικής, και εμπνέεται από τη διαιώνια πορεία και τις σταθερές αξίες του Ελληνισμού, ξεκινώντας από τις αρχαίες του καταβολές, συνεχίζοντας μέσ’ από τη βυζαντινή παράδοση και φθάνοντας ως τη νεότερη και τη σύγχρονη εποχή μέσ’ από τη δημοτική και την έντεχνη μουσική και παράδοση. Πρόκειται για ακούσματα που ξυπνούν μέσα μας μνήμες συστατικές της συλλογικής μας αυτογνωσίας.
Ο Πασχάλης Τόνιος είναι μουσικός, συνθέτης και τραγουδιστής. Έχει μελοποιήσει εκατοντάδες ποιήματα και στίχους μεγάλων ελλήνων και ξένων ποιητών και στιχουργών. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Γιάννη Ρίτσο, τον Γιώργο Σεφέρη, τον Κωνσταντίνο Καβάφη, αλλά και τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, τον Τζόζεφ Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, τον Γουωλτ Γουίτμαν.
Τα έργα του εμπνέονται απ’ όλες τις περιόδους της ελληνικής ιστορίας, από την αρχαιότητα όπως η Ωδή στην Καλλιπάτειρα, η Χώρα του Ήλιου, Ελλάδα γέννηση κι αναγέννηση των αιώνων, Μητέρα ΓΗ συγνώμη, Τα ΑντιρατσιστικοΦασιστικά, Χαίρε Μάνα, Ζει ο Βασιλιάς ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ;, Σουρής ο σατιρικός ο προφητικός , Τα Ματωμένα τραγούδια, Ποιητική Αδεία, σε ποίηση μεγάλων ελλήνων και ξένων ποιητών.
Έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες συναυλίες στην Ελλάδα (στο Ηρώδειο, το Καλλιμάρμαρο, τα Μέγαρα Μουσικής Αθήνας και Θεσσαλονίκης, το Παλλάς, το Σ.Ε.Φ., το Κατράκειο, το Βεάκειο, το Βελίδειο, το Παλαί ντε σπορ στη Θεσσαλονίκη κ.α.) και το εξωτερικό (και στις πέντε ηπείρους).
Έχει συνεργαστεί με σημαντικούς έλληνες συνθέτες όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Διονύσης Σαββόπουλος, ο Μίμης Πλέσσας, ο Γιάννης Σπανός, αλλά και ερμηνευτές όπως ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Σωτηρία Μπέλλου, ο Γιώργος Νταλάρας, ο Μανώλης Μητσιάς, η Δήμητρα Γαλάνη, η Αρλέτα, η Άλκηστις Πρωτοψάλτη και άλλοι.
Το έργο είναι ξεκάθαρα εμπνευσμένο από την ιστορία της Καλλιπάτειρας. Η Καλλιπάτειρα ήταν κόρη του Διαγόρα του Ρόδιου, του διάσημου ολυμπιονίκη της αρχαιότητας. Έμεινε γνωστή στην ιστορία ως η πρώτη γυναίκα που αψήφησε τις απαγορεύσεις και το άβατο της Ολυμπίας για τις γυναίκες, ώστε να μπορέσει να παρακολουθήσει τον γιο της τον Πεισίροδο ν’ αγωνίζεται. Οι κανονισμοί των ολυμπιακών αγώνων όριζαν ότι απαγορευόταν στις γυναίκες να παρακολουθούν τους γυμνικούς αγώνες. Η τιμωρία για τις γυναίκες που τολμούσαν να παραβιάσουν το άβατο ήταν ο θάνατος. Ο νόμος όριζε ότι οι γυναίκες που θα τον αψηφούσαν θα ρίχνονταν στον γκρεμό από το βουνό Τυπαίο.
Η Καλλιπάτειρα μεγάλωσε μέσα στο αθλητικό πνεύμα, καθώς ο πατέρας και τα τρία αδέλφια της ήταν αθλητές και ολυμπιονίκες. Όταν έμεινε χήρα ανέλαβε μόνη της την προετοιμασία του γιου της. Πώς ήταν δυνατόν αυτή η δυναμική γυναίκα, κόρη, αδελφή και θεία ολυμπιονικών (και η αδελφή της είχε έναν γιο ολυμπιονίκη), που μόνη της εκγύμνασε τον μονάκριβο γιο της για τους ολυμπιακούς αγώνες, να μη θελήσει να τον παρακολουθήσει να αγωνίζεται; Αυτό και έκανε. Ταξίδεψε μαζί του το μακρύ ταξίδι από τη Ρόδο στην Ολυμπία. Έζησε μαζί του τον πυρετό της μηνιαίας προετοιμασίας μεταμφιεσμένη σε άνδρα προπονητή. Έτσι μεταμφιεσμένη μπήκε στο στάδιο την ημέρα του αγώνα για να δει το παιδί της ν’ αγωνίζεται. Μόλις στέφθηκε νικητής, από τη χαρά της πήδηξε από την εξέδρα για να τον αγκαλιάσει. Κάπου πιάστηκε ο μανδύας της, κι έτσι αποκαλύφθηκε ότι ήταν γυναίκα και τη συνέλαβαν. Παρ’ όλο το μεγάλο της ατόπημα, οι δικαστές συγκινήθηκαν από την απολογία της και, επειδή ανήκε σε μια τέτοια φημισμένη οικογένεια ολυμπιονικών, αθωώθηκε.
Συντελεστές
Πασχάλης Τόνιος: τραγούδι, αρχαιόφωνο
Γρηγόρης Βαλτινός: αφήγηση
Τζίνα Φωτεινοπούλου (σοπράνο): τραγούδι
Μικτό φωνητικό σύνολο «Καλλιτεχνήματα»: Μαρία Μιχαλοπούλου
Μουσικοί
Χρήστος Ζούμπος: κιθάρα
Απόστολος Φωτάκης: πιάνο
Γιάννος Γιοβάνος: βιολοντσέλο
Γιάννα Παναγοπούλου: κρουστά
Μιγκέν Σελμάνι: βιολί
Δήμητρα Χανιαλάκη: φλάουτο
Ενορχήστρωση: Πασχάλης Τόνιος
Παρουσίαση: Ξένια Γεωργοπούλου
Χαιρετισμό απευθύνει η Μαίρη Βιδάλη
