Εγκαίνια περιοδικής έκθεσης «Ηρακλής, Ήρως Διαχρονικός και Αιώνιος»
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΖΑΝΙΔΗΣ,ΔΡ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΚΑΒΑΣ Διευθυντής Νομισματικού Μουσείου,ΠΑΡΙΣ ΑΜΟΡΓΙΝΟΣ
Το Νομισματικό Μουσείο, υπό την αιγίδα της Αυτού Εξοχότητος του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Προκόπη Παυλόπουλου διοργανώνει περιοδική έκθεση με τίτλο «Ηρακλής, Ήρως Διαχρονικός και Αιώνιος». Η έκθεση παρουσιάζεται στη μεγάλη αίθουσα των περιοδικών εκθέσεων, στο Β’ όροφο του Ιλίου Μελάθρου, στη βιβλιοθήκη του Ερρίκου Σλήμαν και θα διαρκέσει από τις 28 Δεκεμβρίου έως τις 31 Οκτωβρίου 2019.
O Ηρακλής, µία µυθολογική προσωπικότητα µε πολλαπλούς συµβολισµούς, αποτέλεσε και αποτελεί έµπνευση και µέσο διοχέτευσης προτύπων και µηνυµάτων από τους αρχαίους µέχρι και τους νεότερους χρόνους. Η µορφή του, ως πανελλήνιο, πανευρωπαϊκό και παγκόσµιο πρότυπο ρώµης, αρετής και δικαιοσύνης και φορέας πολιτικό-κοινωνικών, θρησκευτικών και ηθικών µηνυµάτων, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωµά της στην Ιστορία ανά τους αιώνες.
Η παρούσα έκθεση αποσκοπεί, κυρίως µέσω των νοµισµατικών παραστάσεων, στην παρουσίαση και ανάλυση των διαφόρων εικονογραφικών µορφών της πολυδιάστατης προσωπικότητας του θεού-ήρωα, µε συγκεκριµένα γνωρίσµατα και χαρακτηριστικά, η απόδοση των οποίων διαφοροποιείται ανάλογα µε την περιοχή και τις αισθητικές αντιλήψεις της κάθε περιόδου.
Η Έκθεση περιλαµβάνει τριακόσιες σαράντα έξι αρχαιότητες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Συγκεκριµένα ένα πινάκιο, δύο γλυπτά και ένα χρυσό νόµισµα από τα Αρχαιολογικά Μουσεία Άµφισσας και ∆ελφών, δύο αττικές και µία βοιωτική επιγραφή από το Επιγραφικό Μουσείο, καθώς και τριακόσια τριάντα εννέα αρχαία ελληνικά, ελληνορωµαϊκά και ρωµαϊκά νοµίσµατα, χρυσά, αργυρά, χάλκινα και από ήλεκτρο, µολύβδινα, πήλινα και χάλκινα σύµβολα, σφραγιδόλιθους και δακτυλιόλιθους από τις Συλλογές του Νοµισµατικού Μουσείου και από την Ιδιωτική Συλλογή του Θεόδωρου Αραβάνη. Τη μουσειολογική μελέτη και την επιστημονική επιμέλεια έχουν ο Διευθυντής του Νομισματικού Μουσείου Δρ. Γεώργιος Κακαβάς και οι νομισματολόγοι του Μουσείου, Αντωνία Νικολακοπούλου και Δρ. Βασιλική Στεφανάκη.
Τα παραπάνω αντικείµενα, τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ πολιτειακό, γεωγραφικό και χρονολογικό πλαίσιο —πόλεις-κράτη, έθνη, Κοινά, βασίλεια και αυτοκρατορίες από τη ∆υτική Μεσόγειο µέχρι και τα βάθη της Ανατολής και από τους κλασικούς µέχρι και τους νεότερους χρόνους— συνοµιλούν µε τα δεκαεννέα ζωγραφικά έργα του αναγνωρισµένου διεθνώς εικαστικού Παύλου Σάµιου, Καθηγητή της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών, που αντλούν την έµπνευσή τους από τον Ηρακλή και τους Άθλους του, μέσα από μία λιτή και εμπνευσμένη μουσειογραφική προσέγγιση του Γιάννη Μετζικώφ.
Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις θεµατικές ενότητες: Η πρώτη ενότητα πραγµατεύεται τις ιδεαλιστικές ή µη προσωπογραφίες (κεφαλή αγένειος, γενειοφόρος, µε ή χωρίς λεοντή) του θεού-ήρωα στους χαρακτήρες των νοµισµάτων, στα σύµβολα και στους σφραγιδόλιθους, καθώς και τους εικονογραφικούς του τύπους (ιστάµενος, καθήµενος, τοξότης), οι οποίοι αναπαράγουν ή δανείζονται στοιχεία από γνωστά, από τις γραπτές πηγές, έργα φηµισµένων καλλιτεχνών, για τα οποία αντλούµε επίσης πληροφορίες µέσω των µεταγενέστερων ρωµαϊκών γλυπτών. Η δεύτερη ενότητα εστιάζει στα όπλα, όπως το ρόπαλο και η λεοντή, κατεξοχήν σύµβολα του ήρωα, καθώς και το τόξο και η φαρέτρα, εκ των οποίων τα περισσότερα αποτελούσαν δώρα θεών. Η τρίτη ενότητα επικεντρώνεται στην παιδική του ηλικία µε τις γνωστές παραστάσεις του Ηρακλή δρακονοπνίγοντα, τους άθλους και τα κατορθώµατα του και η τελευταία στην αφοµοίωση του µε άλλες θεότητες της Ανατολής.
Και στις τέσσερις ενότητες παρουσιάζονται απεικονίσεις του θεού-ήρωα σε νοµίσµατα πόλεων, Κοινών και βασιλείων που συνδέονται µε τη λατρεία του ως µυθικού οικιστή/ιδρυτή και γενάρχη, την παιδική και εφηβική του ηλικία στη Θήβα, τους άθλους, τα κατορθώµατα και τις εκστρατείες που λαµβάνουν χώρα από την Μεσόγειο, την Ευρώπη και την Αφρική έως τα βάθη της Ανατολής. Σύµβολο δύναµης και εξουσίας, ο Ηρακλής και τα σύµβολά του, χρησιµοποιήθηκαν από βασιλείς και ηγεµόνες, οι οποίοι ταυτίστηκαν µε τη µορφή του, αλλά και από πόλεις-κράτη και Κοινά µε πολιτική σκοπιµότητα. Τα γνωρίσµατα και οι ιδιότητές του, ευρέως γνωστές στο Μεσογειακό χώρο, υιοθετήθηκαν και αφοµοιώθηκαν και από άλλες τοπικές θεότητες, κυρίως από το φοινικικό θεό Μελκάρτ.
Την επιμέλεια της Έκθεσης υπογράφει ο Διευθυντής του Μουσείου Δρ. Γεώργιος Κακαβάς με συνεργάτη την αρχαιολόγο Δρ. Μιμίκα Γιαννοπούλου.
Συμμετέχουν τα σύνολα JERAX με τη ραψωδιακή συναυλία «Ηρακλέους Μνήμη».
Η έκδοση του συνοδευτικού επιστημονικού καταλόγου της Έκθεσης, αφιερωμένου στη μνήμη της διαπρεπούς νομισματολόγου Βάσως Πέννα, οφείλεται στο ιδιαίτερο ενδιαφέρον και την υποστήριξη από κάθε άποψη της Alpha Bank, µόνιµου υποστηρικτή των δράσεων του Νοµισµατικού Μουσείου.
Σε όλη τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιείται εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές με σκοπό την εξοικείωσή τους με τη μυθική μορφή του θεϊκού ήρωα Ηρακλή, τις αξίες και τα ιδανικά που προκύπτουν από τα κατορθώματα και τους άθλους του.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την ευγενική υποστήριξη της Alpha Bank, των Φίλων του Νομισματικού Μουσείου, του Πολιτιστικού Συλλόγου Υπάτης «οι Αινιάνες», των Μουσικών Συνόλων JERAX, του μουσικού οίκου ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΝΑΚΑΣ, των πυρήνων της Τέχνης ART CORE, της εταιρίας μεταφοράς αρχαιοτήτων και έργων τέχνης ORPHEEBEINOGLOU, των εταιριών ART BATTERY, JOHN VENETIS και ΟΙΝΗΓΟΣ. Χορηγός επικοινωνίας είναι η ΕΡΤ.
Ο Ηρακλής «απήµαντος και αγήραος», θεός και αθάνατος, µας καλεί σε ένα ταξίδι στους αιώνες και στους τόπους που δηµιούργησαν και συνοµίλησαν µε το µύθο του. Οδηγός µας οι τριακόσιες σαράντα έξι αρχαιότητες και οι δεκαεννέα σύγχρονες εικαστικές δηµιουργίες, εµπνευσµένες από το βίο και τα έργα ενός θεϊκού ήρωα.
