Συναγερμός για την υδροδότηση της Αττικής: Οι δεξαμενές σε ιστορικά χαμηλά
Συναγερμός για την υδροδότηση της Αττικής: Οι δεξαμενές σε ιστορικά χαμηλά. Στο κόκκινο το Λεκανοπέδιο: Ξηρασία και υδρολογική πίεση απειλούν το απόθεμα
Συναγερμός για την υδροδότηση της Αττικής: Οι δεξαμενές σε ιστορικά χαμηλά
Το υδροδοτικό σύστημα της Αττικής βασίζεται σε τέσσερις βασικές λίμνες: τον Μόρνο, τον Εύηνο, την Υλίκη και τον Μαραθώνα. Ο Μόρνος αποτελεί την πρωταρχική πηγή, παρέχοντας τη μερίδα του λέοντος στην κατανάλωση νερού. Ο Εύηνος λειτουργεί ως συμπληρωματική δεξαμενή, ενισχύοντας τον Μόρνο μέσω της σήραγγας Ευήνου-Μόρνου. Η Υλίκη, μια φυσική λίμνη, και ο Μαραθώνας έχουν συμπληρωματικό ρόλο, υποστηρίζοντας τις δύο κύριες τεχνητές λίμνες.
Η υπηρεσία FloodHUB αξιολόγησε τις υδρολογικές (ποσότητα, ποιότητα και ροή) και κλιματικές συνθήκες στις δύο κύριες δεξαμενές, τον Μόρνο και τον Εύηνο, για το πρώτο εξάμηνο του 2025. Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά: το σύστημα βρίσκεται υπό έντονη πίεση τον τελευταίο χρόνο, καθιστώντας άμεση την ανάγκη για δράση από τις αρμόδιες αρχές.
Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά. Τον Μάιο του 2025, η επιφάνεια της Λίμνης Μόρνου κάλυπτε μόλις το 65% της (σχεδόν) μέγιστης επιφάνειας της λεκάνης. Συγκριτικά, το 2024 βρισκόταν στο 79%, ενώ το 2022 είχε φτάσει σχεδόν στο 100%. Η τρέχουσα τιμή, περίπου 11,64 km², είναι από τις χαμηλότερες που έχουν καταγραφεί από την ένταξη της λίμνης του Ευήνου στο σύστημα το 2002, με μοναδική εξαίρεση το καλοκαίρι/φθινόπωρο του 2008, όταν η επιφάνεια είχε πέσει κάτω από 10 km².
Ανάλογη είναι η κατάσταση και στη Λίμνη Ευήνου. Τον Μάιο του 2025, η επιφάνεια της λίμνης ήταν μόλις 2,30 km², σημαντικά χαμηλότερη από το επίπεδο υπερχείλισης (3,6 km²). Οι τιμές για το 2024 ήταν επίσης χαμηλές, σε αντίθεση με προηγούμενες χρονιές, όπως το 2021 ή το 2022, που παρουσίαζαν πολύ καλύτερη εικόνα.
Οι κλιματικές συνθήκες στις περιοχές των λιμνών Μόρνου και Ευήνου επιβαρύνουν περαιτέρω την κατάσταση. Το 2024, η Λίμνη Μόρνου χαρακτηρίστηκε από χαμηλή χιονοκάλυψη (λιγότερο από 10%), πολύ υψηλό θερμικό στρες (περίπου 30%) και χαμηλά επίπεδα βροχόπτωσης (δείκτης SPI-3 < 0, υποδεικνύοντας υδρολογική ξηρασία). Αν και το 2025 οι συνθήκες ήταν ελαφρώς καλύτερες, με τον δείκτη βροχόπτωσης SPI-3 να κυμαίνεται μεταξύ -0,5 και +1, τη χιονοκάλυψη γύρω στο 20% και το θερμικό στρες κάτω από 10%, αυτές οι βελτιώσεις δεν ήταν επαρκείς. Παρόμοια κλιματικά πρότυπα παρατηρήθηκαν και στη Λίμνη Ευήνου, χωρίς στατιστικά σημαντικές βροχοπτώσεις ή ουσιαστική μείωση της ξηρασίας.
Οι τρέχουσες συνθήκες, τον Μάιο του 2025, δείχνουν υποχώρηση της επιφάνειας της λίμνης στα δεύτερα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 20 ετών. Αν και η περίοδος του 2008 παραμένει η χειρότερη υδρολογικά, το 2025 παρουσιάζει παρόμοια αρνητικά χαρακτηριστικά. Η επιφάνεια του Μόρνου παρουσιάζει συνεχή πτωτική τάση τα τελευταία χρόνια. Ενώ το 2025, σε σύγκριση με το 2024, οι τιμές του δείκτη βροχόπτωσης έδειξαν μια σχετική βελτίωση, αυτή δεν ήταν αρκετή για να αντισταθμίσει τη μείωση του αποθηκευμένου νερού, με αποτέλεσμα μια περαιτέρω μείωση περίπου 10% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Ο Εύηνος, λόγω του μικρού αποθηκευτικού του όγκου, φαίνεται να επηρεάζεται πιο έντονα από τις συνθήκες ξηρασίας.
Η παρούσα κατάσταση στις αρχές του 2025 χαρακτηρίζεται από συνδυασμένες δυσμενείς συνθήκες για το σύστημα Ευήνου – Μόρνου. Και οι δύο ταμιευτήρες εμφανίζουν σημαντικά χαμηλά επίπεδα πλήρωσης, περίπου στο 60%, γεγονός που επιτείνει την υδρολογική πίεση στο σύστημα. Η ανάλυση καθιστά σαφές ότι το σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση έντονης πίεσης, απαιτώντας άμεση και αποφασιστική δράση από τις αρμόδιες αρχές.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη κρίση υδροδότησης. Σύμφωνα με μελέτη του World Resources Institute και μια έκθεση της Deloitte (που ανατέθηκε από την ελληνική κυβέρνηση τον Μάιο), η χώρα κατατάσσεται 19η παγκοσμίως στον δείκτη κινδύνου έλλειψης νερού. Η έκθεση επισημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με σοβαρές προκλήσεις, κυρίως λόγω της αυξημένης ζήτησης από τον τουρισμό και τη γεωργία, σε συνδυασμό με τις γερασμένες υποδομές ύδρευσης. Η κατάσταση στην Αττική αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της ευρύτερης εθνικής πρόκλησης.
