Η κατάρα της ξηρασίας. Ένα τρομακτικό σενάριο εξελίσσεται στην Ευρώπη και την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου, καθώς η ξηρασία απλώνει τα απειλητικά της πλοκάμια. Στις αρχές Ιουλίου, περισσότερο από το ήμισυ (52%) των εδαφών παρουσίαζαν εμφανή σημάδια ξηρασίας, σύμφωνα με μια ανάλυση του Γαλλικού Πρακτορείου (AFP) που βασίζεται στα τελευταία δεδομένα του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Ξηρασίας (EDO).

Η κατάρα της ξηρασίας

 

Αυτό το ποσοστό αποτελεί το υψηλότερο που έχει καταγραφεί για το διάστημα 1-10 Ιουλίου από το 2012, όταν ξεκίνησε η συστηματική καταγραφή. Η αύξηση είναι δραματική, κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2012-2024. Αν και σημειώθηκε μια ελαφρά υποχώρηση σε σχέση με το τέλος Ιουνίου –όπου καταγράφηκε το ιστορικό ρεκόρ του 55,5% των ευρωπαϊκών και μεσογειακών εδαφών σε κατάσταση ξηρασίας– η συνολική εικόνα παραμένει ιδιαίτερα ανησυχητική.

Ο δείκτης ξηρασίας του ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου Κοπέρνικος, ο οποίος βασίζεται σε δορυφορικές παρατηρήσεις, συνδυάζει τρεις κρίσιμες παραμέτρους: βροχόπτωση, υγρασία εδάφους και κατάσταση βλάστησης. Αναλύεται σε τρία επίπεδα κινδύνου: παρακολούθηση, προειδοποίηση και συναγερμός, προσφέροντας μια σαφή εικόνα της σοβαρότητας του φαινομένου.

Η Ανατολική Ευρώπη αναδεικνύεται ως η περιοχή που έχει πληγεί περισσότερο από την ξηρασία. Στο Κόσοβο, τη Σερβία και τη Βουλγαρία, σχεδόν το 100% των εδαφών έχει πληγεί, με περισσότερο από το ένα τρίτο να βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού. Οι επιπτώσεις είναι ήδη καταστροφικές: οι διακοπές νερού επηρέασαν περισσότερους από 156.000 ανθρώπους στη Βουλγαρία στα μέσα Ιουλίου, καθώς τα αποθέματα νερού μειώνονται δραματικά χρόνο με το χρόνο.

Στην Ουγγαρία, σχεδόν η μισή χώρα (47%) βρισκόταν σε κατάσταση συναγερμού στις αρχές Ιουλίου, μια σημαντική αύξηση από το 21% που καταγραφόταν στα τέλη Ιουνίου.

Η ξηρασία είναι εξίσου σοβαρή και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αρμενία πλήττεται σε ποσοστό 95%, ενώ στην Τουρκία (77%), η κατάσταση, σε συνδυασμό με τους ισχυρούς ανέμους, έχει προκαλέσει εκατοντάδες δασικές πυρκαγιές, μετατρέποντας το τοπίο σε στάχτες.

Η Συρία επίσης υποφέρει, με τη μισή χώρα να πλήττεται από ξηρασία, απειλώντας τη φετινή συγκομιδή σιταριού. Αυτό εκθέτει σε κίνδυνο επισιτιστικής ανασφάλειας περισσότερους από 16 εκατομμύρια ανθρώπους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, εντείνοντας μια ήδη τραγική ανθρωπιστική κρίση.

Στη Δυτική Ευρώπη, η κατάσταση παρουσιάζει μια μικτή εικόνα. Η Βρετανία βλέπει το 18% των εδαφών της σε κατάσταση συναγερμού, σημειώνοντας αύξηση άνω των 6 μονάδων από τα τέλη Ιουνίου. Η Γαλλία επηρεάζεται επίσης σημαντικά, με το 12% της επικράτειάς της να βρίσκεται σε κατάσταση συναγερμού, κυρίως το δυτικό τμήμα της χώρας. Συνολικά, τα δύο τρίτα των γαλλικών εδαφών επηρεάζονται από την ξηρασία, προκαλώντας ανησυχία για τις αγροτικές καλλιέργειες και τα υδάτινα αποθέματα.

Αντίθετα, η Ισπανία και η Πορτογαλία παραμένουν σχετικά ανεπηρέαστες, εμφανίζοντας πολύ χαμηλά ποσοστά ξηρασίας (6% και 1% αντίστοιχα). Αυτή η διαφοροποίηση υπογραμμίζει την πολυπλοκότητα του φαινομένου και τις επιπτώσεις των τοπικών κλιματικών συνθηκών.

Η διαρκώς επιδεινούμενη κατάσταση της ξηρασίας στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο αποτελεί μια κλιματική βόμβα που χτυπά τις οικονομίες, τις κοινωνίες και τα οικοσυστήματα. Είναι πλέον επιτακτική ανάγκη η λήψη άμεσων και συντονισμένων μέτρων για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, προτού η κατάσταση γίνει μη αναστρέψιμη. Πόσο ακόμα μπορεί να αντέξει η Ευρώπη χωρίς νερό;