Κίνηση μόνο με τη σκέψη. Ο πρώτος ασθενής που έλαβε το τσιπ της Neuralink. Πώς άλλαξε η ζωή του. Η ζωή του Noland Arbaugh, ενός 30χρονου άνδρα από τις ΗΠΑ, πήρε μια αναπάντεχη τροπή τον Ιούνιο του 2016. Ως 21χρονος φοιτητής που εργαζόταν σε μια παιδική κατασκήνωση στη Νέα Υόρκη, ένα ατύχημα κατά τη διάρκεια κολύμβησης τον άφησε παράλυτο. Παρόλο που οι ακριβείς συνθήκες παραμένουν ασαφείς, ο ίδιος πιστεύει ότι ένας φίλος του τον χτύπησε κατά λάθος στο κεφάλι. Ξυπνώντας με το πρόσωπο βυθισμένο στο νερό, ανίκανος να κινηθεί ή να αναπνεύσει, ο Noland συνειδητοποίησε αμέσως την παράλυσή του. Ωστόσο, η αντίδρασή του ήταν αξιοσημείωτη: δεν πανικοβλήθηκε. «Είμαι πολύ, πολύ ήρεμος υπό πίεση», δηλώνει.

Σχεδόν οκτώ χρόνια μετά το ατύχημα που τον κατέστησε τετραπληγικό, η μοναδική ιδιότητα του Noland να διατηρεί την ψυχραιμία του υπό πίεση αποδείχθηκε καθοριστική. Τον Ιανουάριο του 2024, ο Noland Arbaugh έγινε ο πρώτος άνθρωπος που δέχτηκε την εμφύτευση μιας διεπαφής εγκεφάλου-υπολογιστή (BCI) από την εταιρεία Neuralink του Elon Musk.Ο στόχος ήταν ξεκάθαρος: να του επιτρέψει να ελέγχει έναν υπολογιστή αποκλειστικά με τη σκέψη του, ανοίγοντας παράλληλα νέες προοπτικές.

Η εμφύτευση αυτού του ηλεκτρονικού τσιπ στον εγκέφαλό του άλλαξε ριζικά την καθημερινότητά του. Πριν από την επέμβαση, ο Noland αδυνατούσε να πραγματοποιήσει βασικές ενέργειες όπως η αποστολή email, η παραγγελία φαγητού ή η παρακολούθηση ταινιών.Η επικοινωνία του ήταν περιορισμένη και δεν μπορούσε να μείνει μόνος για περισσότερο από 30 λεπτά χωρίς βοήθεια.

Αρχικά, ο Noland προσπαθούσε να «κινήσει» το χέρι του νοητικά για να ελέγξει τον κέρσορα. Παρόλο που γνώριζε ότι δεν μπορούσε να μετακινήσει φυσικά το χέρι του, οι σκέψεις του για κίνηση προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις (δεξιά, αριστερά, πάνω, κάτω) είχαν ως αποτέλεσμα την αδέξια αλλά λειτουργική μετακίνηση του κέρσορα. Σύντομα, όμως, του ζητήθηκε να σταματήσει να προσπαθεί να κινήσει το χέρι του και απλώς να φαντάζεται την κίνηση. Και έκπληκτος διαπίστωσε ότι ο κέρσορας ανταποκρινόταν στις σκέψεις του.

«Στην αρχή έμοιαζε με μαγεία», λέει ο Noland. «Την ημέρα που κατάφερα να φανταστώ ότι κινούσα τον κέρσορα, απλά με τη σκέψη μου, με συγκλόνισε. Σαν να μην έπρεπε να συμβαίνει. Ήμουν σε έκσταση για μια ολόκληρη μέρα».

Σήμερα, ο Noland χειρίζεται τον υπολογιστή του με αξιοθαύμαστη ευκολία. Με τα χέρια ακίνητα στα μπράτσα του αναπηρικού του αμαξιδίου, ζητά από τη σύντροφό του, Mia, να ανοίξει το laptop. Λέγοντας «Σύνδεση εμφυτεύματος», αρχίζει να παίζει σκάκι, να περιηγείται στο διαδίκτυο, να ελέγχει τα μηνύματά του στο X (πρώην Twitter) και ακόμη και να παίζει βιντεοπαιχνίδια όπως το Vampire Survivors, μετακινώντας χαρακτήρες και σκοτώνοντας εχθρούς με γρήγορες, επιδέξιες κινήσεις, χρησιμοποιώντας μόνο το μυαλό του.

Η εκπληκτική φύση αυτής της τεχνολογίας, για τον Noland έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς του. «Μερικές φορές ξεχνάω πόσο εντυπωσιακό είναι, γιατί για μένα είναι κάτι το απόλυτα φυσιολογικό», εξηγεί. Ένας από τους πρώτους του στόχους με το εμφύτευμα της Neuralink ήταν να παίξει βιντεοπαιχνίδια. Προκάλεσε τους φίλους του στο Civilization VI (Red Death), ένα παιχνίδι που απαιτεί ταχύτητα.«Και τους νικούσα όλους», λέει με περηφάνια.

Η Neuralink δεν είναι η μόνη εταιρεία που εξερευνά τις δυνατότητες αξιοποίησης της εγκεφαλικής δύναμης. Η Synchron, μια άλλη εταιρεία, έχει αναπτύξει τη συσκευή Stentrode, η οποία ισχυρίζεται ότι απαιτεί λιγότερο επεμβατική χειρουργική επέμβαση για την εμφύτευσή της. Αντί για ανοιχτή εγχείρηση στον εγκέφαλο, η Stentrode εισάγεται στην φλέβα του λαιμού και μεταφέρεται στον εγκέφαλο μέσω ενός αιμοφόρου αγγείου. Όπως και η Neuralink, η συσκευή της Synchron συνδέεται τελικά με την κινητική περιοχή του εγκεφάλου.

Ο Riki Bannerjee, διευθυντής τεχνολογίας στη Synchron, εξηγεί ότι «με την ικανότητα να ανιχνεύει αυτές τις διαφορές, το εμφύτευμα μπορεί να δημιουργήσει αυτό που ονομάζουμε “ψηφιακή κινητική έξοδο”». Αυτή η έξοδος μετατρέπεται σε σήματα υπολογιστή και χρησιμοποιείται ήδη από 10 άτομα. Ένας από τους χρήστες δήλωσε στο BBC ότι ήταν ο πρώτος άνθρωπος στον κόσμο που χρησιμοποίησε τη συσκευή σε συνδυασμό με τα ακουστικά Vision Pro της Apple, επιτρέποντάς του να βιώσει εικονικές διακοπές σε μακρινά μέρη, όπως καταρράκτες στην Αυστραλία ή βουνά στη Νέα Ζηλανδία. «Μπορώ να δω στο μέλλον έναν κόσμο όπου αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε πραγματικά να κάνει τη διαφορά για κάποιον που έχει αυτή ή οποιαδήποτε άλλη παράλυση», δήλωσε.

Για τον Noland, η συμμετοχή του στη μελέτη της Neuralink έχει μια χρονική δέσμευση: το τσιπ θα παραμείνει εμφυτευμένο για έξι χρόνια, μετά την οποία το μέλλον είναι ασαφές. Παρ’ όλα αυτά, πιστεύει ακράδαντα ότι η εμπειρία του αποτελεί μόνο την αρχή για μια τεχνολογία που μπορεί να γίνει πραγματικότητα μια μέρα. «Γνωρίζουμε τόσο λίγα για τον εγκέφαλο και αυτό μας επιτρέπει να μάθουμε πολλά περισσότερα», σημειώνει.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η Neuralink δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει επίσημη επιστημονική έκθεση για την εμπειρία του Arbaugh. Αυτό περιορίζει την πλήρη κατανόηση της τεχνολογίας, όπως επισημαίνει ο George Malliaras, μηχανικός και επικεφαλής του εργαστηρίου βιοηλεκτρονικής στο Πανεπιστήμιο του Cambridge. «Πρέπει να περιμένουμε μέχρι να δημοσιευθούν οι μελέτες με τα δεδομένα», λέει.

Εν τω μεταξύ, η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει εγκρίνει τα σχέδια της Neuralink να προχωρήσει στην κλινική δοκιμή και να εμφυτεύσει μια δεύτερη συσκευή σε ένα άλλο άτομο. Η εταιρεία σκοπεύει να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα συρρίκνωσης εμφυτεύοντας τα νήματα του N1 σε μεγαλύτερο βάθος από ό,τι στην περίπτωση του Arbaugh (οκτώ χιλιοστά έναντι τριών έως πέντε χιλιοστών), σύμφωνα με τη Wall Street Journal.

Ο Arbaugh, ωστόσο, δεν πτοείται από τις αναποδιές. Για τον ίδιο, όσα έχει περάσει έχουν έναν σκοπό: να βελτιώσουν την τεχνολογία για τους άλλους. «Ολόκληρος ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να ανακαλύψουμε τι λειτουργεί και τι δεν λειτουργεί», δηλώνει. Κάθε πληροφορία που συλλέγει η Neuralink προστίθεται στο σύνολο των δεδομένων που μπορεί μια μέρα να επιτρέψουν την επίτευξη ορισμένων από τους πιο φιλόδοξους στόχους των ερευνητών BCI: την αποκατάσταση της κίνησης σε παράλυτα άκρα ή της όρασης σε τυφλούς.

«Προσπαθώ να διατηρώ τις προσδοκίες μου σε ρεαλιστικά επίπεδα», λέει. Ωστόσο, ο τομέας της BCI εξελίσσεται ραγδαία και ο 30χρονος Noland είναι χαρούμενος που βρίσκεται ανάμεσα στους πρωτοπόρους. Ανυπομονεί επίσης να δει τον επόμενο που θα επιτύχει κάτι ακόμα καλύτερο, ανοίγοντας νέους ορίζοντες για την ανθρωπότητα.