Τόνος σε κονσέρβα: Το comfort food που κρύβει κινδύνους για την υγεία. Ο τόνος σε κονσέρβα αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και πρακτικά τρόφιμα, ιδανικό για όσους αναζητούν μια γρήγορη και εύκολη λύση για το γεύμα τους. Η ευκολία, η γεύση και η μεγάλη διάρκεια ζωής του στα ντουλάπια τον καθιστούν ιδανικό “comfort food” για τους πολυάσχολους και κουρασμένους. Ωστόσο, πίσω από αυτή τη φαινομενικά αθώα επιλογή κρύβονται σημαντικοί κίνδυνοι για την υγεία, όπως προειδοποιούν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Σαραγόσα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές Antía Lestido Cardama και Lara Pazos Soto, όπως αναφέρουν στο The Conversation, οι κονσέρβες τροφίμων περιέχουν χημικές ουσίες, όπως η δισφαινόλη Α (BPA), οι οποίες μπορούν να βλάψουν το ενδοκρινικό σύστημα και να συμβάλουν στην ανάπτυξη σοβαρών προβλημάτων υγείας. Το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιες είναι αυτές οι επικίνδυνες ουσίες και, το σημαντικότερο, πώς μπορούμε να τις αποφύγουμε.

Οι κονσέρβες τόνου, και γενικότερα οι μεταλλικές κονσέρβες τροφίμων, περιέχουν συνήθως μια εσωτερική επικάλυψη από πολυμερή υλικά. Αυτή η επικάλυψη έχει ως στόχο να προστατεύσει το φαγητό από την οξείδωση και να διατηρήσει την ποιότητά του για μεγάλο χρονικό διάστημα. Παρόλα αυτά, ορισμένες από αυτές τις επενδύσεις περιέχουν δυνητικά επικίνδυνες χημικές ουσίες, με κυριότερη την επιβλαβή ρητίνη εποξειδίου, η οποία παράγεται από τη δισφαινόλη Α (BPA).

Η BPA είναι ένας γνωστός παράγοντας που επηρεάζει αρνητικά το ενδοκρινικό σύστημα, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή ορμονών που ρυθμίζουν σχεδόν όλες τις λειτουργίες του σώματος. Η έκθεση σε BPA έχει συνδεθεί με ένα ευρύ φάσμα σοβαρών προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων:

• Διαταραχών του μεταβολισμού: Επηρεάζει τον τρόπο που το σώμα μεταβολίζει τα θρεπτικά συστατικά.
• Διαβήτη: Αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη.
• Παχυσαρκίας: Συμβάλλει στην αύξηση του σωματικού βάρους.
• Προβλημάτων στη γονιμότητα: Μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αναπαραγωγική ικανότητα σε άνδρες και γυναίκες.

Η Lara Pazos Soto επισημαίνει ότι η μετανάστευση αυτών των χημικών ουσιών στο τρόφιμο είναι πιο έντονη σε κονσέρβες που περιέχουν λιπαρά τρόφιμα, όπως ο τόνος σε λάδι ή μαρινάδα. Όπως εξηγεί, “Η μετανάστευση αυτών των χημικών είναι πιο έντονη σε κονσέρβες με λιπαρά τρόφιμα, όπως ο τόνος σε λάδι.” Αυτό οφείλεται στο ότι τα λίπη λειτουργούν ως διαλύτες, διευκολύνοντας την απορρόφηση των χημικών από την επικάλυψη της κονσέρβας στο περιεχόμενο.

Η έκθεση σε χημικά όπως το BPA και τα παράγωγά του, όπως το cyclo-di-BADGE, μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες στην υγεία, ακόμα και σε μικρές ποσότητες. Αν και οι Ευρωπαϊκές αρχές έχουν περιορίσει την επιτρεπόμενη ποσότητα έκθεσης στον BPA, οι έρευνες συνεχίζονται για τις άλλες επικίνδυνες ουσίες που ενδέχεται να περιέχουν οι κονσέρβες.

Μια μελέτη της ερευνητικής ομάδας FoodChemPack του Πανεπιστημίου της Σαραγόσα έδειξε ότι όταν καταναλώνουμε λιπαρά τρόφιμα, η βιοδιαθεσιμότητα αυτών των χημικών ουσιών αυξάνεται σημαντικά. Αυτό σημαίνει ότι όσο πιο λιπαρό είναι το φαγητό (π.χ. τόνος σε λάδι), τόσο περισσότερο αυτά τα χημικά απορροφώνται από το σώμα μας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προσθήκη του λαδιού από την κονσέρβα σε σαλάτες ή μακαρόνια, κάτι που μπορεί να αυξήσει σημαντικά την έκθεσή μας σε αυτές τις δυνητικά επιβλαβείς ουσίες.

Η μακροχρόνια και συστηματική κατανάλωση κονσερβών μπορεί να οδηγήσει σε συσσωρευμένη έκθεση σε αυτές τις χημικές ουσίες. Οι ερευνητές της Σαραγόσα αναφέρουν επίσης ότι η βιοδιαθεσιμότητα των χημικών ουσιών αυξάνεται σε άτομα με χαμηλότερο pH στο στομάχι, όπως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι, καθιστώντας τους πιο ευάλωτους. Παρόλο που οι συγκεντρώσεις ενδέχεται να βρίσκονται εντός των επιτρεπτών ορίων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η συνεχής έκθεση σε αυτές τις ουσίες μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία μακροπρόθεσμα.

Αν και δεν μπορούμε να ελέγξουμε πλήρως τις χημικές ουσίες που περνούν από τις συσκευασίες στις τροφές μας, υπάρχουν κάποια απλά βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε για να μειώσουμε την έκθεσή μας:

• Αποφύγετε τη χρήση του λαδιού από τις κονσέρβες: Αντί να το ρίχνετε στη σαλάτα ή στο φαγητό, προτιμήστε να το απορρίπτετε ή να το αντικαθιστάτε με φυσικό ελαιόλαδο ή άλλο υγιεινό έλαιο.
• Μην ζεσταίνετε τις κονσέρβες απευθείας: Το ζέσταμα της κονσέρβας μπορεί να ενισχύσει τη μετάδοση των χημικών ουσιών από τη συσκευασία στο φαγητό. Αν θέλετε να ζεστάνετε το περιεχόμενο, προτιμήστε να το μεταφέρετε σε ένα γυάλινο ή κεραμικό σκεύος και να το ζεστάνετε ξεχωριστά.
• Προτιμήστε κονσέρβες με λιγότερο λάδι: Επιλέξτε τον τόνο σε νερό ή άλλες παραλλαγές με λιγότερο λίπος. Αυτό μπορεί να μειώσει την ποσότητα των χημικών ουσιών που μπορεί να εισέλθουν στην τροφή σας.
• Εξετάστε εναλλακτικές λύσεις συσκευασίας: Όταν είναι εφικτό, προτιμήστε τον τόνο σε γυάλινα βάζα αντί για μεταλλικές κονσέρβες, καθώς το γυαλί είναι ένα αδρανές υλικό που δεν απελευθερώνει χημικές ουσίες.

Η ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους των χημικών ουσιών στις κονσέρβες είναι κρίσιμη για την προστασία της υγείας μας. Με απλές αλλά αποτελεσματικές αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες, μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά την έκθεσή μας και να απολαύσουμε τον τόνο με μεγαλύτερη ασφάλεια.