Σοκ στα ράφια: Απαγορευμένα φυτοφάρμακα σε κοινά τρόφιμα!
Σοκ στα ράφια: Απαγορευμένα φυτοφάρμακα σε κοινά τρόφιμα! Νέα Έκθεση αποκαλύπτει ανησυχητικά επίπεδα τοξικών ουσιών σε βότανα, μπαχαρικά, όσπρια και μέλι
Σοκ στα ράφια: Απαγορευμένα φυτοφάρμακα σε κοινά τρόφιμα!
Τα ευρήματα της EFSA είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, καθώς τα υψηλά επίπεδα των φυτοφαρμάκων που ανιχνεύθηκαν έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν άμεσα πεπτικά προβλήματα, όπως στομαχικές διαταραχές, ναυτία και διάρροια. Επιπλέον, η μακροχρόνια έκθεση σε αυτές τις χημικές ουσίες έχει συνδεθεί από προηγούμενες μελέτες με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καθώς και άλλων σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως στειρότητα και αναπνευστικά προβλήματα, όπως επιβεβαιώνει συστηματική ανασκόπηση του 2024 στο περιοδικό Toxicology Reports.
Η έκθεση της EFSA ανέλυσε δεδομένα από ένα τεράστιο όγκο, 132.793 δειγμάτων μιας ευρείας γκάμας τροφίμων που εισήχθησαν στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων φρούτων και λαχανικών. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ένα ανησυχητικό 2% των προϊόντων που ελέγχθηκαν υπερέβαιναν τα νόμιμα όρια φυτοφαρμάκων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 3.000 προϊόντα. Επιπλέον, διαπιστώθηκε ότι ένα σημαντικό 42% των προϊόντων περιείχε κάποια υπολείμματα φυτοφαρμάκων, τα οποία όμως, στην πλειονότητά τους, θεωρήθηκαν εντός των ασφαλών ορίων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει ένα από τα αυστηρότερα ρυθμιστικά πλαίσια παγκοσμίως για τη χρήση φυτοφαρμάκων στα τρόφιμα, με ένα αυστηρό επιτρεπόμενο όριο μόλις 0,1 μικρογραμμάρια ανά κιλό προϊόντος για ορισμένες απαγορευμένες ουσίες. Ωστόσο, η ανάλυση της EFSA κατέδειξε ότι οι επικίνδυνες χημικές ουσίες βρέθηκαν σε μη ασφαλή επίπεδα κυρίως σε μη μεταποιημένα προϊόντα όπως το τσίλι, τα εξωτικά φρούτα του δράκου, οι σπόροι κύμινου και τα ευαίσθητα αμπελόφυλλα. Ενδεικτικά της σοβαρότητας του προβλήματος είναι τα ευρήματα για τις πιπεριές τσίλι, όπου σε ορισμένα δείγματα ανιχνεύθηκαν ένας συγκλονιστικός αριθμός διαφορετικών φυτοφαρμάκων – έως και 37! Τα μεταποιημένα προϊόντα, όπως τα αποξηραμένα φασόλια και τα μπαχαρικά, αν και σε μικρότερο ποσοστό, αποτελούσαν το 10% των μη ασφαλών προϊόντων που εντοπίστηκαν.
Ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό εύρημα της έκθεσης ήταν η ανίχνευση αιθυλενοξειδίου σε 40 διαφορετικά δείγματα. Το αιθυλενοξείδιο είναι ένα φυτοφάρμακο που έχει απαγορευτεί πλήρως στην Ευρώπη λόγω των αποδεδειγμένων αρνητικών επιπτώσεών του στην υγεία. Η βραχυπρόθεσμη έκθεση στην ουσία αυτή μπορεί να προκαλέσει πονοκεφάλους, ναυτία, διάρροια και δυσκολία στην αναπνοή, ενώ η μακροχρόνια έκθεση έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.
Η έκθεση της EFSA ρίχνει επίσης φως στην προέλευση των μολυσμένων τροφίμων, διαπιστώνοντας ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από την εισαγωγή τροφίμων από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι τρεις κύριες χώρες από τις οποίες προήλθαν τα μη συμμορφούμενα προϊόντα ήταν η Τουρκία, η Ινδία και η Αίγυπτος. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι περισσότερες από αυτές τις επικίνδυνες αποστολές τροφίμων σταμάτησαν επιτυχώς κατά τους αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα της ΕΕ, αποτρέποντας την είσοδό τους στην εσωτερική αγορά. Παρόλα αυτά, η διαπίστωση ότι τα επίπεδα φυτοφαρμάκων στα προϊόντα από αυτές τις χώρες ήταν τριπλάσια από τα αντίστοιχα επίπεδα στην Ένωση υπογραμμίζει την ανάγκη για αυξημένη επαγρύπνηση και αυστηρότερους ελέγχους στις εισαγωγές.
Επιπλέον, η έκθεση της EFSA εντόπισε μια σειρά από παραβάσεις σε εισαγόμενα προϊόντα μελιού και ρυζιού από χώρες εκτός της ΕΕ. Οι εργαστηριακές δοκιμές σε δείγματα καστανού ρυζιού αποκάλυψαν την παρουσία απαγορευμένων στην ΕΕ φυτοφαρμάκων όπως η τρικυκλαζόλη, η προπικοναζόλη, η ιμιδακλοπρίδη και το CCC (χλωριούχο χολίνη).
Η ευρεία χρήση φυτοφαρμάκων στη γεωργία παγκοσμίως είναι ένα καλά τεκμηριωμένο γεγονός. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), χρησιμοποιούνται περισσότερα από 1.000 διαφορετικά φυτοφάρμακα για τον έλεγχο ζιζανίων, παρασίτων και φορέων ασθενειών, συμβάλλοντας στην προστασία της ποσότητας και της ποιότητας των καλλιεργειών. Ωστόσο, η κατανάλωση φυτοφαρμάκων έχει σημειώσει ανησυχητική αύξηση, φτάνοντας τα 2,66 δισεκατομμύρια κιλά έως το 2020, μια αύξηση σχεδόν 60% από το 1990. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, όπως οι ηλικιωμένοι, τα παιδιά και τα έμβρυα, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις αρνητικές επιπτώσεις των φυτοφαρμάκων λόγω της αναπτυσσόμενης φυσιολογίας τους και της μειωμένης ικανότητας αποτοξίνωσης του οργανισμού τους.
Παρά το γεγονός ότι το πλύσιμο ή το ξεφλούδισμα των φρούτων και των λαχανικών μπορεί να μειώσει την έκθεση σε ορισμένα επιφανειακά υπολείμματα φυτοφαρμάκων και να απομακρύνει ίχνη χώματος που ενδέχεται να περιέχουν επιβλαβή βακτήρια, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι αυτή η πρακτική δεν εξαλείφει όλα τα φυτοφάρμακα. Ορισμένα φυτοφάρμακα είναι «συστηματικά», πράγμα που σημαίνει ότι απορροφώνται από το ίδιο το φυτό όταν εφαρμόζονται στους σπόρους, το χώμα ή τα φύλλα, με αποτέλεσμα τα υπολείμματα να παραμένουν στο εσωτερικό του προϊόντος και να μην μπορούν να απομακρυνθούν με απλό πλύσιμο.
Τα ευρήματα της έκθεσης της EFSA υπογραμμίζουν την κρίσιμη ανάγκη για συνεχή και αυστηρό έλεγχο των τροφίμων, ιδίως αυτών που εισάγονται από τρίτες χώρες, προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια των καταναλωτών και να περιοριστεί η έκθεσή τους σε επικίνδυνα φυτοφάρμακα. Η ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με τους πιθανούς κινδύνους και τις πρακτικές μείωσης της έκθεσης παραμένει υψίστης σημασίας.
