Το αρχαίο δέντρο της Κρήτης: Ένα βιολογικό θαύμα 4.000 ετών

Κρήτη: Η αρχαιότερη ελιά στον κόσμο – Είναι περίπου 4000 ετών και συνεχίζει να βγάζει ελιές. Φανταστείτε ένα ζωντανό οργανισμό που αψηφά τον χρόνο, έχοντας γίνει αυτόπτης μάρτυρας της ανόδου και της πτώσης αυτοκρατοριών, από την αρχαιότητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν. Αυτός ο ζωντανός θρύλος δεν είναι άλλος από την Ελιά των Βουβών στα Χανιά, ένα δέντρο που, σύμφωνα με επιστημονική μελέτη, μπορεί να φτάνει τα 4.000 χρόνια ζωής. Αυτό που την καθιστά πραγματικά μοναδική και συναρπαστική είναι το γεγονός ότι, παρά την εκπληκτική της ηλικία, εξακολουθεί να παράγει καρπούς, δημιουργώντας μια τέλεια βρώσιμη σοδειά χρόνο με τον χρόνο. Ένα πρωτοφανές βιολογικό φαινόμενο που συνεχίζει να μας εκπλήσσει.

Ένα δέντρο που αντιστέκεται επί χιλιετίες

Η ελιά των Βουβών ανήκει στο είδος Olea europaea L., το ίδιο ακριβώς είδος που συνοδεύει τους μεσογειακούς πολιτισμούς από την αρχαιότητα, αποτελώντας σύμβολο ειρήνης, αφθονίας και μακροζωίας. Ο κύριος λόγος που αυτό το δέντρο έχει τραβήξει την προσοχή βοτανολόγων και αρχαιολόγων είναι η εντυπωσιακή του μορφολογία. Ο στριμμένος και μερικώς κοίλος κορμός του, με διάμετρο που φτάνει τα 4,6 μέτρα, δίνει την εντύπωση ότι έχει σμιλευτεί από τις δυνάμεις της φύσης – τον άνεμο, το νερό και τον αμείλικτο χρόνο. Παράλληλα, το φύλλωμά του παραμένει σε άριστη κατάσταση, με καταπράσινους βλαστούς να ξεπροβάλλουν κάθε εποχή, αποδεικνύοντας την αστείρευτη ζωτικότητά του.

Η σημασία της επιστημονικής χρονολόγησης ενός δέντρου χωρίς πυρήνα

Το 2021, μια διεπιστημονική ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον καθηγητή Μιχάλη Αβραμάκη, παρουσίασε τα αποτελέσματα μιας συστηματικής μελέτης που στόχευε στην ολοκληρωμένη αξιολόγηση αυτού του χιλιόχρονου δέντρου. Η ανάλυση, που δημοσιεύθηκε στο έγκριτο περιοδικό “Φυτά”, είχε ως στόχο να αποσαφηνίσει τόσο την ακριβή ηλικία του δέντρου όσο και την τρέχουσα φυσιολογική του κατάσταση. Αυτή η πρωτοποριακή μελέτη αποτελεί την πρώτη συστηματική επιστημονική προσέγγιση που εστιάζει αποκλειστικά σε αυτό το συγκεκριμένο χιλιόχρονο δείγμα, προσφέροντας πολύτιμα δεδομένα για την κατανόηση της ανθεκτικότητας και της μακροβιότητας των ελαιόδεντρων.