Το τόξο του Γαλαξία απλώνεται πάνω από τη Χιλή. Μοναδικές εικόνες στη μαγεία του νυχτερινού ουρανού. Ο Γαλαξίας «χορεύει» και φωτίζει το ισχυρότερο τηλεσκόπιο της Γης. Ψηλά, στα άνυδρα και αχαρτογράφητα οροπέδια της περίφημης ερήμου Ατακάμα στη Χιλή, βρίσκεται εγκατεστημένο ένα από τα πιο ισχυρά «μάτια» της ανθρωπότητας στραμμένο προς το διάστημα: το Very Large Telescope (VLT). Αυτό το κολοσσιαίο αστρονομικό όργανο, που λειτουργεί υπό την αιγίδα του European Southern Observatory (ESO), στέλνει συνεχώς δεδομένα από τα βάθη του σύμπαντος, επιτρέποντας στους επιστήμονες να εξερευνούν τόσο τους εξώτερους, μακρινούς γαλαξίες όσο και τους γείτονές μας, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας Γαλαξία.

Πρόσφατα, τρεις από τους τεράστιους θόλους που φιλοξενούν τους καθρέφτες του VLT είχαν την τύχη να «απολαύσουν» μια εκπληκτική θέα. Πάνω από το παρατηρητήριο, ο ουρανός βάφτηκε από μια απαλή πράσινη και κόκκινη λάμψη, ένα φαινόμενο γνωστό ως airglow (ατμοσφαιρική λάμψη).

Το airglow είναι ένα συναρπαστικό φυσικό φαινόμενο που συμβαίνει στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας της Γης. Προκύπτει από χημικές αντιδράσεις όπου άτομα και μόρια, αφού διεγερθούν από την ηλιακή ακτινοβολία κατά τη διάρκεια της ημέρας, απελευθερώνουν ενέργεια με τη μορφή φωτός κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η απόχρωση της λάμψης –που μπορεί να είναι απαλό πράσινο, κόκκινο ή πορτοκαλί– εξαρτάται άμεσα από τα στοιχεία που συμμετέχουν σε αυτές τις αντιδράσεις (π.χ., άτομα οξυγόνου ή υδροξυλίου).

Το γεγονός ότι αυτό το φαινόμενο είναι ορατό πάνω από το VLT τονίζει τη μοναδική θέση του παρατηρητηρίου:

• Υψόμετρο και ξηρασία: Η τοποθεσία του στην οροσειρά των Άνδεων, μέσα στην ξηρή έρημο Ατακάμα, εξασφαλίζει ελάχιστη υγρασία και εξαιρετική διαύγεια ατμόσφαιρας.
• Απουσία φωτορρύπανσης: Το airglow είναι εξαιρετικά αμυδρό και αόρατο στις περισσότερες κατοικημένες περιοχές του πλανήτη λόγω της εκτεταμένης φωτορρύπανσης. Μόνο στα πιο σκοτεινά σημεία της Γης, όπως η Ατακάμα, μπορεί να παρατηρηθεί αυτή η φυσική, «γήινη» λάμψη δίπλα στο φως των άστρων. Αυτές οι συνθήκες καθιστούν το VLT ένα από τα καλύτερα σημεία στον πλανήτη για αστρονομικές παρατηρήσεις.

Ωστόσο, ακόμη και αυτό το απομονωμένο και φαινομενικά απρόσβλητο κορυφαίο παρατηρητήριο αντιμετωπίζει μια αυξανόμενη ανησυχία. Οι αστρονόμοι εκφράζουν φόβους ότι το επικείμενο φως των τεχνητών πηγών ενδέχεται τελικά να διαβρώσει το φυσικό σκοτάδι που είναι ζωτικής σημασίας για τις παρατηρήσεις τους.

Η αστική επέκταση, η εκτόξευση δορυφορικών αστερισμών (όπως αυτοί των μεγάλων εταιρειών internet) και η γενικότερη βιομηχανική ανάπτυξη απειλούν να «μολύνουν» την ατμόσφαιρα, καθιστώντας ανεκτίμητα μέρη όπως η Ατακάμα λιγότερο αποτελεσματικά για την αποκάλυψη των θαυμάτων του βαθύ διαστήματος.