Η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη προκαλούν πλέον απτές και δραματικές επιπτώσεις στα οικοσυστήματα της Γης, με την υδρόβια ζωή να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της καταστροφής. Νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science καταγράφει σοκαριστικά δεδομένα για το πώς η άνοδος της θερμοκρασίας οδηγεί σε απώλεια ειδών και μαζικούς θανάτους ζώων. Ένα από τα πιο ενδεικτικά περιστατικά σημειώθηκε το 2023 στη Βραζιλία και στη λίμνη Τέφε, όπου περισσότερα από 150 δελφίνια βρέθηκαν νεκρά μέσα σε λίγες ημέρες. Η λίμνη είχε μετατραπεί σε ένα κυριολεκτικό «τζακούζι», με τη θερμοκρασία του νερού να ξεπερνά τους 40°C — επίπεδα ασύμβατα με τη ζωή των ζώων. Η ακραία ζέστη και η παρατεταμένη ξηρασία θεωρούνται οι κύριοι παράγοντες που οδήγησαν στο φαινόμενο.
Η υδρολόγος Αγιά Φλάισμαν, από το Ινστιτούτο Βιώσιμης Ανάπτυξης Mamiraua, η οποία μελέτησε το περιστατικό στη Βραζιλία, περιέγραψε στο AFP την κατάσταση ως ακραία: «Το νερό ήταν τόσο ζεστό που δεν μπορούσες να βάλεις το δάχτυλό σου μέσα». Σύμφωνα με την ίδια, οι υψηλές θερμοκρασίες προκλήθηκαν από τον συνδυασμό έντονης ηλιακής ακτινοβολίας, μειωμένων υδάτινων αποθεμάτων, εξάτμισης και της μειωμένης ροής αέρα λόγω χαμηλής ταχύτητας ανέμου.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι αυτή η «ακραία θέρμανση» δεν αποτελεί μεμονωμένο γεγονός. Στον Αμαζόνιο, τα τελευταία 30 χρόνια έχει καταγραφεί αύξηση της θερμοκρασίας των υδάτων κατά 0,6°C ανά δεκαετία. Με βάση τα δορυφορικά δεδομένα, η τάση αυτή αφορά σχεδόν όλες τις λίμνες της περιοχής μεταξύ 1990 και 2023.
Η ερευνητική ομάδα που υπογράφει τη μελέτη επισκέφθηκε δέκα διαφορετικές λίμνες του Αμαζονίου και διαπίστωσε ότι οι μισές παρουσίαζαν επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες ακόμη και σε βάθος δύο μέτρων. Παράλληλα, ξεχωριστή δημοσίευση στο περιοδικό Hydrological Processes καταδεικνύει ότι οι παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας επιδεινώνουν δραματικά την κατάσταση, καθώς αυξάνουν τη θερμοκρασία των ποταμών και απειλούν άμεσα την επιβίωση των ειδών που εξαρτώνται από αυτά τα οικοσυστήματα.
Η επιστημονική κοινότητα προειδοποιεί πλέον ανοιχτά πως, με τη συνεχιζόμενη υπερθέρμανση, οι τροπικές περιοχές θα αντιμετωπίζουν ολοένα συχνότερα θερμοκρασίες που υπερβαίνουν τα όρια ανοχής της θαλάσσιας ζωής — φέρνοντας τη βιοποικιλότητα του πλανήτη αντιμέτωπη με μια αργή, αλλά σταθερή εξαφάνιση.
