Ο πλανήτης καταρρέει: Νέες εποχές τρόμου ανατέλλουν. Το κάποτε προβλέψιμο ημερολόγιο της Γης, με τις τετραμερείς εποχές του, ανήκει πλέον στο παρελθόν. Μια τρομακτική δημοσίευση από ειδικούς της Σχολής Οικονομικής και Πολιτικής Επιστήμης του Λονδίνου στην επιθεώρηση «Progress in Environmental Geography» αποκαλύπτει ότι ο πλανήτης έχει εισέλθει σε μια νέα, δυσοίωνη εποχή: την «Εποχή της Αιθαλομίχλης» και την «Εποχή των Σκουπιδιών». Αυτά τα φαινόμενα, που αποτελούν πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του ετήσιου κλιματικού ρυθμού, αναστατώνουν βάναυσα τα οικοσυστήματα και επαναπροσδιορίζουν το ημερολόγιο της φύσης με καταστροφικές συνέπειες.

Κάθε χρόνο, από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, περιοχές της Νοτιοανατολικής Ασίας βυθίζονται σε έναν αποπνικτικό μανδύα αιθαλομίχλης. Αυτό το φαινόμενο, που κάποτε ήταν σποραδικό, έχει πλέον καθιερωθεί ως μια προβλέψιμη εποχή, προκαλούμενο κυρίως από τις εκτεταμένες πυρκαγιές για εκκαθάριση γης σε χώρες όπως η Ινδονησία και η Μαλαισία. Η αιθαλομίχλη δεν γνωρίζει σύνορα. Διασχίζει χώρες, καλύπτοντας περιοχές όπως η Σιγκαπούρη, η Ταϊλάνδη και η Ινδία, και επιβαρύνει την υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων, προκαλώντας αναπνευστικά προβλήματα και αυξάνοντας τους κινδύνους για πλήθος ασθενειών.

Η απειλή όμως δεν περιορίζεται στην Ασία. Στις ΗΠΑ, η εποχή των δασικών πυρκαγιών στην Καλιφόρνια έχει επιμηκυνθεί δραματικά, ξεκινώντας πλέον την άνοιξη και διαρκώντας μέχρι τον Δεκέμβριο. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι μια νέα εποχή «αιθαλομίχλης» διαμορφώνεται πλέον και στη Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσεϊ, ως άμεσο αποτέλεσμα των γιγαντιαίων πυρκαγιών στον Καναδά. Ο αέρας που αναπνέουμε γίνεται όλο και πιο τοξικός, μετατρέποντας τις πόλεις σε εφιάλτες.

Εκτός από τον αποπνικτικό αέρα, ο πλανήτης αντιμετωπίζει και μια νέα «εποχή» από τον Δεκέμβριο έως τον Μάρτιο: την «Εποχή των Σκουπιδιών». Κυρίως στην Ινδονησία και ειδικά στο μαγευτικό κάποτε Μπαλί, οι μουσωνικοί άνεμοι και τα θαλάσσια ρεύματα μεταφέρουν τεράστιες, εμετικές ποσότητες πλαστικών απορριμμάτων στις παραλίες. Το φαινόμενο είναι τόσο προβλέψιμο πλέον, που οι ντόπιοι γνωρίζουν ακριβώς πότε θα συμβεί, σαν μια νοσηρή, ετήσια τελετουργία. Το 2024, πάνω από 3.000 τόνοι σκουπιδιών κατέληξαν στις παραλίες του Μπαλί, μετατρέποντας τους τροπικούς παραδείσους σε χωματερές.

Παρόμοια φαινόμενα έχουν αρχίσει να εμφανίζονται στις Φιλιππίνες, στην Ταϊλάνδη, ακόμη και στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, ειδικά το καλοκαίρι, λόγω ρευμάτων όπως αυτό του Ρεύματος του Κόλπου. Η αχαλίνωτη κατανάλωση πλαστικού και η ανεξέλεγκτη απόρριψη του έχουν μετατρέψει τους ωκεανούς σε κινούμενα τέρατα που επιστρέφουν τα απορρίμματά μας στις ακτές, δηλητηριάζοντας τη θαλάσσια ζωή και καταστρέφοντας τα παράκτια οικοσυστήματα.

Οι επιστήμονες, αντιμέτωποι με αυτές τις δραματικές αλλαγές, εισήγαγαν νέους όρους για να περιγράψουν τις ανατροπές στον κλιματικό ρυθμό:

• Εξαφανισμένες εποχές: Περίοδοι που κάποτε ήταν αναπόσπαστο κομμάτι του ετήσιου κύκλου, όπως η περίοδος των χειμερινών σπορ στις Άνδεις και τα Βραχώδη Όρη, πλέον δεν υφίστανται λόγω της έλλειψης χιονιού. Ο χειμώνας, όπως τον ξέραμε, σβήνει.
• Απορυθμισμένες εποχές: Οι εποχές έρχονται νωρίτερα ή αργούν δραματικά. Η άνοιξη ξεκινά πολύ νωρίς, διαταράσσοντας τους κύκλους της φύσης, και το καλοκαίρι διαρκεί υπερβολικά, φέρνοντας ακραία φαινόμενα. Οι κύκλοι αναπαραγωγής και χειμέριας νάρκης στην Ευρώπη ξεκινούν εβδομάδες νωρίτερα, ενώ θαλασσοπούλια στην Αγγλία δεν επιστρέφουν πλέον στον ίδιο καιρό για φωλεοποίηση. Το βιολογικό ρολόι του πλανήτη έχει αποσυντονιστεί.
• Εντεινόμενες εποχές: Ορισμένες εποχές δεν εξαφανίζονται, αλλά εντείνονται επικίνδυνα. Τα καλοκαίρια στην Ευρώπη έχουν γίνει πιο θερμά και θανατηφόρα, ιδιαίτερα μετά τον καύσωνα του 2003. Το κλιματικό μοτίβο παραμένει, αλλά με έναν «σκληρό και απρόβλεπτο ρυθμό», κάνοντας τις φυσικές καταστροφές πιο συχνές και έντονες.

Η έρευνα, βασισμένη σε ανάλυση δορυφορικών εικόνων, καιρικών δεδομένων και τοπικών αναφορών, εντοπίζει αυτούς τους νέους κλιματικούς ρυθμούς ως αποτέλεσμα ανθρώπινης προέλευσης. Η ανθρωπόκαινος εποχή δεν αλλάζει μόνο το κλίμα, αλλά ξαναγράφει το ίδιο το ημερολόγιο της φύσης. Οι εποχές πλέον δεν είναι σταθερές, αλλά ρευστές, παραμορφωμένες ή ενισχυμένες, με πολυεπίπεδες, καταστροφικές επιπτώσεις σε ανθρώπους, ζώα και οικοσυστήματα.

Η «εποχή της αιθαλομίχλης» και η «εποχή των σκουπιδιών» δεν είναι απλώς περιβαλλοντικά ζητήματα. Δημιουργούν υγειονομικές κρίσεις, οικολογικές ανατροπές και κοινωνική αναστάτωση, φέρνοντας τον πλανήτη αντιμέτωπο με ένα μέλλον γεμάτο αβεβαιότητα και τρόμο. Η ανθρωπότητα έχει μεταμορφώσει τις εποχές, και το τίμημα αυτής της μεταμόρφωσης μόλις αρχίζει να γίνεται ορατό.