Η “Οδύσσεια” του Νόλαν σε πολιορκία. Η επερχόμενη ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν, του βραβευμένου με Όσκαρ σκηνοθέτη του «Oppenheimer», έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στη Βόρεια Αφρική. Η απόφασή του να γυρίσει σκηνές της «Οδύσσειας» σε μια περιοχή που αποτελεί πεδίο μακροχρόνιας διαμάχης έχει εξοργίσει μια ομάδα ανταρτών που αγωνίζεται για την ανεξαρτησία της περιοχής, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg.

Η “Οδύσσεια” του Νόλαν σε πολιορκία

Ο Νόλαν επέλεξε να γυρίσει σκηνές στην έρημο κοντά στην Ντάχλα, μια πόλη στη Δυτική Σαχάρα. Αυτή η περιοχή είχε αναγνωριστεί από τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ το 2020 ως υπό μαροκινή κυριαρχία, ανοίγοντας το δρόμο για επενδύσεις, ανάπτυξη και τουρισμό.

Η «Οδύσσεια», μια επική παραγωγή κόστους 250 εκατομμυρίων δολαρίων, με πρωταγωνιστή τον Ματ Ντέιμον στον ρόλο του Οδυσσέα και ένα λαμπερό καστ που περιλαμβάνει τις βραβευμένες με Όσκαρ Σαρλίζ Θερόν και Λουπίτα Νιόνγκο, επιλέγει διάφορες τοποθεσίες παγκοσμίως. Ωστόσο, η επιλογή της Ντάχλα έχει προσελκύσει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον – και τις εντονότερες κριτικές – για την Universal Studios. Το Μέτωπο Πολισάριο, μια ένοπλη ομάδα που διεκδικεί ότι εκπροσωπεί τους αυτόχθονες πληθυσμούς της Δυτικής Σαχάρας, κατηγόρησε τους δημιουργούς της ταινίας για «αποσιώπηση του αποικιοκρατισμού» και «σαφή παραβίαση του διεθνούς δικαίου και των ηθικών προτύπων που διέπουν το πολιτιστικό και καλλιτεχνικό έργο».

Το Μέτωπο Πολισάριο, με έδρα την Αλγερία, είχε εγκαταλείψει μια μακροχρόνια εκεχειρία το 2020 και είχε προειδοποιήσει πως η συνεχιζόμενη υποστήριξη των ΗΠΑ (στην οποία προσχώρησαν αργότερα η Γαλλία και η Ισπανία) προς την κυριαρχία του Μαρόκου θα το οδηγούσε σε κλιμάκωση της αντίστασης. Παρόλο που οι επιθέσεις τους μέχρι στιγμής έχουν στοχεύσει κυρίως μαροκινές στρατιωτικές δυνάμεις εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, κοντά στα αλγερινά σύνορα, η εμπλοκή του Χόλιγουντ φέρνει τη διαμάχη στο προσκήνιο. Ούτε η Universal, ούτε οι εκπρόσωποι των συντελεστών της ταινίας έχουν απαντήσει στα αιτήματα του Bloomberg για σχολιασμό.

Τα γυρίσματα στην Ντάχλα εντάσσονται σε μια «ευρύτερη συντονισμένη στρατηγική του Μαρόκου να αξιοποιήσει την οικονομική, πολιτική και πολιτιστική επιρροή του για να προσπαθήσει να εδραιώσει τις διεκδικήσεις του επί του εδάφους», δήλωσε ο Χιου Λόβατ, ανώτερος ερευνητής για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Υπάρχει η αίσθηση ότι η διεθνής κοινότητα ευθυγραμμίζεται όλο και περισσότερο με τις θέσεις του Μαρόκου».

Η διαμάχη για τη Δυτική Σαχάρα έχει τραβήξει την προσοχή του Χόλιγουντ και στο παρελθόν, με τους Ισπανούς σταρ Χαβιέ Μπαρδέμ και Πενέλοπε Κρουζ να έχουν εκφράσει την ανησυχία τους για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά του λαού των Σαχράουι. Ο Λόβατ πρότεινε ότι ένας τρόπος για την Universal και τον Νόλαν να αποφύγουν την αρνητική δημοσιότητα θα ήταν «να δώσουν φωνή και εκπροσώπηση στους Σαχράουι».

Για το Μαρόκο, ωστόσο, η άφιξη του Νόλαν αποτελεί μια σημαντική ώθηση για την προώθηση επενδύσεων και τουρισμού σε μια περιοχή που θεωρεί ως κινητήρια δύναμη για τη δημιουργία πλούτου τις επόμενες δεκαετίες. «Πρόκειται για μια παραγωγή εξαιρετικά σημαντική για το Μαρόκο», δήλωσε ο Reda Benjelloun, επικεφαλής της CCM, της μαροκινής κυβερνητικής υπηρεσίας που είναι υπεύθυνη για την προώθηση της κινηματογραφικής βιομηχανίας. «Είναι η πρώτη μεγάλη παραγωγή του Χόλιγουντ που επιλέγει τις νότιες επαρχίες», πρόσθεσε, αναφερόμενος στο αμφισβητούμενο έδαφος.

Ο Νόλαν ταξίδεψε στην Ντάχλα νωρίτερα αυτόν τον μήνα, έχοντας ήδη γυρίσει μέρη της ταινίας σε άλλες μαροκινές τοποθεσίες, όπως η Essaouira, το Marrakech και η Ouarzazate, καθώς και σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Σκωτία. Το Μαρόκο είναι από καιρό μια αγαπημένη τοποθεσία για το Χόλιγουντ, από το «Λόρενς της Αραβίας» του 1962 μέχρι τον «Μονομάχο» του Ρίντλεϊ Σκοτ. «Είναι εξαιρετικά σημαντικό για το Μαρόκο και τους αναπτυξιακούς στόχους της κινηματογραφικής βιομηχανίας», δήλωσε ο Benjelloun. «Καθιερώνει την Ντάχλα στο κινηματογραφικό οικοσύστημα».

Η σύγκρουση μεταξύ της καλλιτεχνικής δημιουργίας και των γεωπολιτικών εντάσεων αναδεικνύει τις πολυπλοκότητες του σύγχρονου κόσμου. Μένει να φανεί πώς θα επηρεάσει αυτή η διαμάχη την υποδοχή της «Οδύσσειας» και αν θα οδηγήσει σε έναν ευρύτερο διάλογο για τις ευθύνες της κινηματογραφικής βιομηχανίας.