Ο σιωπηλός δολοφόνος των ωκεανών.  Στα μέσα της δεκαετίας του 1980, μια νέα, αόρατη απειλή αναδύθηκε από τα βάθη των ωκεανών, ανατρέποντας άρδην την ισορροπία δυνάμεων στον υποθαλάσσιο πόλεμο. Το σοβιετικό υποβρύχιο Project 971 Shchuka-B, γνωστό στη Δύση ως Akula-class (Καρχαρίας), δεν ήταν απλώς ένα ακόμα πλοίο στον στόλο. Ήταν μια αθόρυβη επανάσταση που έβαλε τέλος στην επί δεκαετίες ακουστική υπεροχή του ΝΑΤΟ και ανάγκασε τις Ηνωμένες Πολιτείες να αναθεωρήσουν πλήρως τις στρατηγικές και τα εγχειρίδια του αντικατασκοπευτικού πολέμου τους.

Ο σιωπηλός δολοφόνος των ωκεανών

 

Για δεκαετίες, η σοβιετική ναυτική τεχνολογία υστερούσε σημαντικά σε ό,τι αφορά την «αθόρυβη» λειτουργία των υποβρυχίων, καθιστώντας τα σχετικά εύκολα στον εντοπισμό. Ωστόσο, η εμφάνιση του Akula προκάλεσε σοκ και δυσπιστία στις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών. Το νέο υποβρύχιο ήρθε στη ζωή μια δεκαετία νωρίτερα από τις προβλέψεις των Αμερικανών αναλυτών, με ένα ακουστικό αποτύπωμα τόσο δραματικά μειωμένο, που ακόμα και τα υπερσύγχρονα συστήματα υποθαλάσσιας ακρόασης (SOSUS) του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ πάσχιζαν να το εντοπίσουν.

Η φιλοσοφία πίσω από τον σχεδιασμό του Akula ήταν ριζικά διαφορετική. Ενώ μέχρι τότε οι Σοβιετικοί έδιναν έμφαση στην ταχύτητα και στο βάθος κατάδυσης, τώρα πια ο μοναδικός στόχος ήταν η απόλυτη αθόρυβη λειτουργία. Η απειλή που αποτελούσε ο αμερικανικός στόλος των υποβρυχίων Los Angeles-class είχε προκαλέσει έναν τεχνολογικό «πανικό» στην ΕΣΣΔ, ο οποίος οδήγησε στη γέννηση του πιο φιλόδοξου υποβρυχίου «κυνηγού-δολοφόνου» της Σοβιετικής Ένωσης.

Το Akula δεν ήταν προϊόν εργαστηριακής τελειότητας, αλλά το αποτέλεσμα ενός σπάνιου συνδυασμού στρατηγικής ανάγκης, βιομηχανικών περιορισμών και, ενδεχομένως, παράνομης τεχνολογικής μεταφοράς. Οι πανάκριβες υποβρύχιες πλατφόρμες τύπου Sierra (κατασκευασμένες από τιτάνιο) δεν μπορούσαν να παραχθούν μαζικά. Έτσι, η ΕΣΣΔ προχώρησε σε μια τολμηρή κίνηση: επέλεξε τη χρήση χάλυβα χαμηλής μαγνητικότητας, αλλά με έναν τόσο ευφυή σχεδιασμό που διατήρησε τα επίπεδα stealth και τις επιδόσεις του προηγούμενου μοντέλου. Το αποτέλεσμα ήταν ένα υποβρύχιο εφάμιλλο του Sierra, σε κλάσμα του κόστους και του χρόνου παραγωγής.

Το Akula ενσωμάτωσε το παραδοσιακό σοβιετικό μοντέλο διπλού κελύφους – με ένα εσωτερικό πιεστικό κέλυφος και ένα εξωτερικό υδροδυναμικό. Αυτό όχι μόνο προσφέρει τριπλάσια θετική πλευστότητα σε σχέση με δυτικά σχέδια, αλλά και μεγαλύτερη επιβίωση μετά από χτυπήματα, όπως αυτά από τορπίλες. Η ισχύς του προέρχεται από έναν πυρηνικό αντιδραστήρα OK-650B, με απόδοση 190MW, σε συνδυασμό με την τουρμπίνα OK-7 και την επταπτερύγια έλικα. Αυτά τα χαρακτηριστικά χαρίζουν στο Akula εντυπωσιακές ταχύτητες άνω των 33 κόμβων και ένα μέγιστο βάθος κατάδυσης που φτάνει τα 600 μέτρα, ξεπερνώντας ακόμα και τις βελτιωμένες εκδόσεις των αμερικανικών Los Angeles-class.

Η πραγματική καινοτομία και τομή του Akula ήταν η δραματική μείωση του θορύβου. Μέχρι τότε, οι σοβιετικές υποβρύχιες πλατφόρμες ήταν διαβόητα θορυβώδεις και εύκολα εντοπίσιμες. Το Akula, όμως, άλλαξε τους όρους του παιχνιδιού μέσω μιας σειράς καινοτομιών:

• Παράνομη τεχνολογική απόκτηση: Μέσω του διαβόητου σκανδάλου Toshiba-Kongsberg, η ΕΣΣΔ απέκτησε μηχανές CNC (Computer Numerical Control) που επέτρεψαν την κατασκευή αθόρυβων, υψηλής ακρίβειας ελίκων.
• Rafting μηχανών: Ολόκληρη η γραμμή ισχύος (κινητήρες, γρανάζια κ.λπ.) τοποθετήθηκε σε ειδικές «πλωτές» πλατφόρμες με αντικραδασμικά μέσα, απομονώνοντας αποτελεσματικά τις δονήσεις από το κύτος του υποβρυχίου.
• Αντηχητικές πλάκες (anechoic tiles): Η εξωτερική επιφάνεια του υποβρυχίου καλύφθηκε με ειδικές ελαστικές πλάκες που απορροφούν τα σήματα σόναρ και μειώνουν τον ιδιογενή θόρυβο του πλοίου.
• Πιθανό σύστημα ακύρωσης θορύβου: Ενδεχομένως, στα τελευταία Akula να τοποθετήθηκε σύστημα ενεργού ακύρωσης θορύβου (active noise cancellation), το οποίο παράγει ήχο αντίθετης φάσης για να ακυρώσει τον ανεπιθύμητο θόρυβο σε πραγματικό χρόνο.
• Ρευστοδυναμική τελειοποίηση: Ο σχεδιασμός του Akula περιελάμβανε ειδικά καλύμματα για τις οπές διέλευσης νερού και άλλες διαμορφώσεις για τη μείωση των στροβιλισμών, ελαχιστοποιώντας τον υδροδυναμικό θόρυβο.

Το αποτέλεσμα όλων αυτών των καινοτομιών ήταν ένα υποβρύχιο που εξανάγκασε τη Δύση να επανασχεδιάσει ολόκληρη τη στρατηγική της στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο (ASW).

---

 

Οικογένεια Akula: Μια γραμμή σιωπηλών δολοφόνων με φονική ευελιξία

Από το 1984 έως το 2009, κατασκευάστηκαν τέσσερις διακριτές υποκλάσεις Akula, με συνεχείς βελτιώσεις στον τομέα του stealth. Από το αρχικό Akula I μέχρι το Akula III (K-335 Gepard), η Ρωσία δημιούργησε μια γραμμή υποβρυχίων σχεδιασμένων να κυνηγούν αθόρυβα και να επιβιώνουν στις πιο αντίξοες συνθήκες.

Όσον αφορά τον οπλισμό, το Akula διαθέτει οκτώ τορπιλοσωλήνες (τέσσερις των 650mm και τέσσερις των 533mm), ικανούς να φέρουν ένα ευρύ φάσμα όπλων:

• Βαριές τορπίλες τύπου Type 65-76 για την καταστροφή επιφανειακών πλοίων.
• Κατευθυνόμενες τορπίλες για την αντιμετώπιση εχθρικών υποβρυχίων.
• Αντι-υποβρύχιες ρουκέτες SS-N-16 και SS-N-15.
• Πυραύλους κρουζ S-10 Granat (με βεληνεκές έως 3.000 χλμ., ικανούς να φέρουν πυρηνική κεφαλή).
• Σύγχρονους πυραύλους Kalibr για πλήγματα σε χερσαίους στόχους.

Ο μέγιστος αριθμός οπλισμού που μπορεί να μεταφέρει φθάνει τις 40 μονάδες ανά αποστολή, καθιστώντας το ένα εξαιρετικά ευέλικτο και φονικό όπλο.

Παρότι σχεδιασμένο για τις ανάγκες του Ψυχρού Πολέμου, το Akula συνεχίζει να υπηρετεί μέχρι σήμερα, παραμένοντας ένα στρατηγικό περιουσιακό στοιχείο του ρωσικού ναυτικού. Η ύπαρξή του υπενθυμίζει πως στον υποβρύχιο πόλεμο, η σιωπή είναι δύναμη – και όπως συχνά λέγεται στο ναυτικό: ο πρώτος που ακούγεται, πεθαίνει.