Η “μαχαιριά” του Τραμπ στον Μασκ. Η μετοχή της Tesla κατέρρευσε κατά 14% την Πέμπτη, όχι εξαιτίας κάποιου τεχνικού προβλήματος ή κακής ανακοίνωσης, αλλά λόγω μιας δημόσιας διαμάχης μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Έλον Μασκ. Αυτή η απρόσμενη κόντρα θέτει σε άμεσο κίνδυνο δισεκατομμύρια δολάρια από κυβερνητικά συμβόλαια και επιδοτήσεις που αποτελούν ζωτικό αιμοδότη για τις εταιρείες του τεχνολογικού μεγιστάνα.

Η “μαχαιριά” του Τραμπ στον Μασκ

Οι επενδυτές, που μετά τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου είχαν εκτοξεύσει τη μετοχή της Tesla στα ύψη, πιστεύοντας ότι ο Τραμπ θα ευνοούσε τον μεγαλύτερο χρηματοδότη του, βρίσκονται τώρα αντιμέτωποι με μια σκληρή πραγματικότητα: η σχέση αυτή είναι πιο εύθραυστη από όσο φαντάζονταν, και τα επιχειρηματικά συμφέροντα του Μασκ απειλούνται σοβαρά.

Για μήνες, η σχέση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Έλον Μασκ έμοιαζε αδιατάρακτη. Ο Μασκ εμφανιζόταν ως ο σταθερός συνεργάτης του Αμερικανού Προέδρου, αυτοαποκαλούμενος μάλιστα «πρώτος φίλος». Δημόσια στήριξη μετά την επίθεση στην προεκλογική συγκέντρωση στην Πενσυλβάνια, διαρκής παρουσία στο πλευρό του, και συγκέντρωση κεφαλαίων μέσω super PAC με άλλους ισχυρούς της Silicon Valley – όλα έδειχναν μια στενή συμμαχία. Μόλις την περασμένη εβδομάδα, ο Πρόεδρος είχε απονείμει στον Μασκ τιμητικό κλειδί στον Λευκό Οίκο, αποκαλώντας τον «έναν από τους σπουδαιότερους επιχειρηματίες και καινοτόμους της εποχής μας».

Ωστόσο, η εικόνα αυτή άρχισε να αλλάζει, και μάλιστα με τρόπο δημόσιο. Σε συνέντευξή του στο CBS, ο Μασκ άσκησε κριτική στο τεράστιο πακέτο φορολογικών και δημοσιονομικών μέτρων του Τραμπ, δηλώνοντας: «Απογοητεύτηκα. Αυξάνει το έλλειμμα και υπονομεύει όσα κάναμε στο DOGE». Την επόμενη μέρα, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την κυβέρνηση, μια κίνηση που επισημοποιήθηκε με κοινή συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο.

Αλλά η ρήξη δεν σταμάτησε εκεί. Την Τρίτη, ο Μασκ ξεκίνησε δημόσια κριτική στο νομοσχέδιο «One Big Beautiful Bill», καλώντας τους βουλευτές να το απορρίψουν και προειδοποιώντας για αύξηση του ελλείμματος. Η Υπηρεσία Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτίμησε το συνολικό κόστος του νομοσχεδίου στα 3 τρισεκατομμύρια δολάρια την επόμενη δεκαετία, μια εκτίμηση που η κυβέρνηση αμφισβητεί.

Η απάντηση του Τραμπ δεν άργησε να έρθει, και ήταν άμεση απειλή για τα οικονομικά συμφέροντα του Μασκ. Δημοσίευσε στην πλατφόρμα Truth Social: “Ο ευκολότερος τρόπος για να εξοικονομήσουμε χρήματα στον προϋπολογισμό μας, δισεκατομμύρια και δισεκατομμύρια δολάρια, είναι να τερματίσουμε τις κυβερνητικές επιδοτήσεις και τις συμβάσεις του Elon.“

Η αντίδραση του Μασκ ήταν εξίσου προκλητική. Απάντησε στο X: “Αυτό γίνεται όλο και καλύτερο“, συνοδεύοντας το μήνυμά του με emojis που γελούν και το θρυλικό “Εμπρός, φτιάξε τη μέρα μου”. Μια απάντηση που δείχνει είτε υπερβολική αυτοπεποίθηση είτε μια επικίνδυνη υποτίμηση της δύναμης του πρώην Προέδρου.

Οι εταιρείες του Μασκ – η Tesla, η SpaceX, η πλατφόρμα X, η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης xAI και η Neuralink – βρίσκονται όλες αντιμέτωπες με τον κίνδυνο αυστηρότερων ρυθμίσεων από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Tesla: Αν και έχει σχετικά λίγα άμεσα κυβερνητικά συμβόλαια, η Tesla εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ομοσπονδιακές πολιτικές. Η φορολογική πίστωση 7.500 δολαρίων για αγοραστές ηλεκτρικών οχημάτων της επιτρέπει να διατηρεί υψηλότερες τιμές, αξίζοντας δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Επιπλέον, η Tesla έχει πουλήσει πάνω από 8 δισεκατομμύρια δολάρια σε διάστημα έξι ετών από ρυθμιστικές πιστώσεις σε άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες – μια αγορά που ο Τραμπ τάσσεται υπέρ της ανατροπής των προτύπων εκπομπών που τη δημιουργούν. Σύμφωνα με τη JPMorgan, η απώλεια της φορολογικής πίστωσης θα κόστιζε στην Tesla 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, ενώ η απώλεια των πωλήσεων ρυθμιστικών πιστώσεων άλλα 2 δισεκατομμύρια δολάρια. 

SpaceX: Η SpaceX βρίσκεται σε ακόμη πιο ευάλωτη θέση, καθώς τα κυβερνητικά συμβόλαια αποτελούν σημαντικό μερίδιο των εσόδων της. Η εταιρεία έχει λάβει 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια από τη NASA και 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια από το Υπουργείο Άμυνας, καθώς και επιπλέον εκατομμύρια από άλλες υπηρεσίες. Ωστόσο, η αντικατάσταση της SpaceX δεν είναι εύκολη. Η Boeing, η μόνη άλλη εταιρεία ικανή να μεταφέρει αστροναύτες στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα με το Starliner της, αφήνοντας δύο αστροναύτες εγκλωβισμένους για εννέα μήνες – γεγονός που καθιστά τη SpaceX σχεδόν αναντικατάστατη, τουλάχιστον προς το παρόν.

Πέρα από τις άμεσες οικονομικές απειλές, ο Μασκ αντιμετωπίζει και πιθανές έρευνες από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για την αγορά του αρχικού μεριδίου στο Twitter (πλέον X). Παράλληλα, η Εθνική Υπηρεσία Ασφάλειας Οδικής Κυκλοφορίας διερευνά ατυχήματα που αφορούν αυτοκίνητα Tesla με σύστημα πλήρους αυτοοδήγησης.

Το μέλλον της Tesla συνδέεται στενά με την ανάπτυξη υπηρεσίας αυτοκινούμενων ταξί, η οποία αναμένεται να κάνει ντεμπούτο στο Όστιν του Τέξας αργότερα αυτόν τον μήνα. Ο Μασκ παραδέχεται ότι τα φιλόδοξα σχέδιά του θα μπορούσαν να περιοριστούν από αυστηρότερους κανονισμούς. Η υπηρεσία Starlink της SpaceX χρειάζεται επίσης έγκριση από την FCC για την επέκταση των δορυφορικών επικοινωνιών. Συνολικά, όλες οι εταιρείες του Μασκ υπόκεινται σε ομοσπονδιακή εποπτεία που θα μπορούσε να γίνει εχθρική, θέτοντας σε κίνδυνο την αυτοκρατορία του.

Πώς θα εξελιχθεί αυτή η τιτάνια μάχη εξουσίας και χρήματος; Θα υποχωρήσει ο Μασκ ή θα καταφέρει να διατηρήσει την επιρροή του;