Το νομικό πλαίσιο αλλάζει άρδην την κατάσταση στις κληρονομιές και μεταξύ άλλων τελιώνει το εξ αδιαιρέτου σε έναν θα ανήκει η οικεία. Το Υπουργικό Συμβούλιο άναψε το «πράσινο φως» για τις ριζικές αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο, μέσα από το λεγόμενο «νομοσχέδιο Φλωρίδη», το οποίο έρχεται να αναμορφώσει για πρώτη φορά μετά από περίπου 80 χρόνια ένα πλαίσιο που, όπως αναγνωρίζει και η κυβέρνηση, δεν ανταποκρίνεται πλέον στη σύγχρονη κοινωνική και οικογενειακή πραγματικότητα. Την Τρίτη, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης θα παρουσιάσει αναλυτικά τις διατάξεις, που προσαρμόζονται σε νέες μορφές οικογένειας, όπως το σύμφωνο συμβίωσης και ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών.
Κληρονομιές: Οι αλλαγές στο δίκαιο – Τέρμα το εξ αδιαιρέτου
Κατά τη σχετική εισήγηση στο πρόσφατο Υπουργικό Συμβούλιο, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στάθηκε ιδιαίτερα στο γεγονός ότι ο ισχύων Κώδικας περιλαμβάνει:
«διατάξεις οι οποίες είναι αμετάβλητες για 80 χρόνια, οι οποίες ανήκαν σε ένα νομικό περιβάλλον κατάλληλο ίσως για τη χώρα εκεί όπου βρισκόταν κάποτε, αλλά σίγουρα όχι γι’ αυτή που είμαστε κι εκεί που θέλουμε να πάμε».
Ο ίδιος μίλησε για «σημαντικές καινοτόμες διατάξεις» τονίζοντας ότι στο κληρονομικό δίκαιο έρχονται αλλαγές όπως:
«η εισαγωγή του θεσμού της κληρονομικής σύμβασης, η αλλαγή των ποσοστώσεων σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη, η ενίσχυση της θέσης των συζύγων, η αναγνώριση δικαιωμάτων στους συντρόφους και οι διαδικασίες οι οποίες θα γίνονται πια ψηφιακά ώστε να εκλείψουν καθυστερήσεις».
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε και στη διάσταση της οικονομίας, υπογραμμίζοντας ότι:
«η μεταρρύθμιση του κληρονομικού δικαίου έχει και μια πολύ σημαντική αναπτυξιακή διάσταση ως προς τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται σήμερα η περιουσία, η οποία συχνά καταλήγει να μην μπορεί να αξιοποιηθεί από τους κληρονόμους για λόγους οι οποίοι, πιστεύω, ότι μπορούν πια να αντιμετωπιστούν με τις νομοθετικές ρυθμίσεις».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ανακοίνωση – έκπληξη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στο Υπουργικό Συμβούλιο
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει έως τώρα γνωστά, κεντρικό σημείο του νέου πλαισίου είναι η θεσμοθέτηση κληρονομικών συμβάσεων. Ο διαθέτης – κληρονομούμενος θα μπορεί πλέον, εν ζωή, να ρυθμίζει με δεσμευτικό τρόπο σε ποια πρόσωπα και με ποιους όρους θα καταλήξει η περιουσία του – όχι μόνο ακίνητα και κινητά, αλλά και δικαιώματα όπως πνευματική ιδιοκτησία. Με αυτόν τον τρόπο, δίνεται εργαλείο σε οικογένειες και επιχειρηματίες να εξασφαλίζουν ομαλή διαδοχή, ειδικά σε οικογενειακές επιχειρήσεις, χωρίς να εξαναγκάζονται σε πρόωρες μεταβιβάσεις.
Παράλληλα, αλλάζει το καθεστώς της νόμιμης μοίρας που ίσχυε απαράλλακτο επί οκτώ δεκαετίες. Το ποσοστό της νόμιμης μοίρας του επιζώντος συζύγου αυξάνεται στο 33,3%, ενώ τα παιδιά θα δικαιούνται τα 2/3 (66,7%) της κληρονομιάς. Πρόκειται για ενίσχυση του δικαιώματος του/της συζύγου κατά 8,3%, με στόχο – όπως σημειώνεται – να προστατεύεται καλύτερα ο/η σύντροφος ζωής, ιδίως σε ζευγάρια χωρίς μεγάλη ακίνητη περιουσία ή σε δεύτερους γάμους.
Ιδιαίτερη τομή φέρνουν οι ρυθμίσεις για τα χρέη του κληρονομουμένου. Με το νέο πλαίσιο, οι κληρονόμοι δεν θα κινδυνεύουν να χάσουν τη δική τους ατομική περιουσία για οφειλές του εκλιπόντος· η ευθύνη τους θα περιορίζεται στην ίδια την κληρονομιά. Έτσι, αποφεύγονται ακραίες καταστάσεις όπου τα παιδιά αναγκάζονται να αποποιηθούν την κληρονομιά μόνο και μόνο για να μην βρεθούν αντιμέτωπα με χρέη προς Εφορία ή τράπεζες.
Στο στόχαστρο μπαίνει και το φαινόμενο των πλαστών διαθηκών, που έχει απασχολήσει έντονα τη Δικαιοσύνη τα τελευταία χρόνια. Ενισχύονται οι δικλίδες ασφαλείας στις δημόσιες και μυστικές διαθήκες, οι οποίες θα συντάσσονται ενώπιον συμβολαιογράφου με δύο μάρτυρες, ενώ για τις ιδιόγραφες διαθήκες εισάγεται μια κρίσιμη αλλαγή:
«η ιδιόγραφη διαθήκη δεν θα αναπτύσσει έννομα αποτελέσματα πριν από την κήρυξή της ως κύριας, αν με αυτή οι κληρονόμοι είναι αποκλειστικά συγγενείς ή αν η διαθήκη δημοσιεύτηκε μετά την πάροδο δύο ετών από τον θάνατο του κληρονομουμένου, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του προσώπου που είναι αποδέκτης της κληρονομιάς».
Με αυτόν τον τρόπο επιχειρείται να περιοριστεί η κατάχρηση σε βάρος ηλικιωμένων ή μοναχικών ανθρώπων, αλλά και να αποφεύγονται πολυετείς δικαστικές διαμάχες.
Σημαντική καινοτομία αποτελεί, επίσης, η πρόβλεψη για συντρόφους σε ελεύθερη ένωση: όταν κάποιος πεθαίνει άκληρος, χωρίς στενούς συγγενείς, ο/η σύντροφος με τον οποίο/την οποία συζούσε επί σειρά ετών θα μπορεί, υπό προϋποθέσεις και με απόφαση δικαστηρίου, να κληρονομήσει την περιουσία του, αντί αυτή να περιέρχεται αυτομάτως στο Δημόσιο.
Την Τρίτη, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης, ο υφυπουργός Γιάννης Μπούγας και ο ομότιμος καθηγητής Νομικής του ΕΚΠΑ, Απόστολος Γεωργιάδης – επικεφαλής της επιτροπής αναμόρφωσης – θα παρουσιάσουν αναλυτικά τις τελικές διατάξεις του νομοσχεδίου, που στη συνέχεια θα πάρει τον δρόμο προς τη Βουλή.
ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Σημαντικές αλλαγές σε διαθήκες και κληρονομιές
Όλα τα viral video εδώ.
