Φωνές σε κίνδυνο: Ο “Γάτος Σπιρουνάτος” και η μάχη του ντουμπλάζ κατά της AI. Στο πολυσύχναστο Παρίσι, το πρόσωπο του Μπορίς Ρελίνγκερ μπορεί να μην είναι ευρέως αναγνωρίσιμο. Ωστόσο, η φωνή του είναι αμέσως διακριτή σε εκατομμύρια Γάλλους σινεφίλ. Ο Ρελίνγκερ είναι ο άνθρωπος πίσω από τις γαλλικές φωνές του Μπεν Άφλεκ, του Χοακίν Φοίνιξ, ακόμα και του αγαπημένου Γάτου Σπιρουνάτου, καθιστώντας τον έναν αφανή “σταρ” στα παρασκήνια της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Τώρα, όμως, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή μιας μάχης για να διατηρήσει ζωντανή την τέχνη του ντουμπλάζ στην εποχή της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης (AI).

«Νιώθω ότι απειλούμαι, παρόλο που η φωνή μου δεν έχει ακόμη αντικατασταθεί από την τεχνητή νοημοσύνη», δήλωσε ο Ρελίνγκερ, εκφράζοντας την ανησυχία του για το μέλλον του επαγγέλματος. Για τον λόγο αυτό, συμμετέχει ενεργά στην γαλλική πρωτοβουλία με τίτλο “TouchePasMaVF” (Μην Αγγίζεις τη VF μου – Voice French), η οποία στοχεύει στην προστασία του ανθρώπινου ντουμπλάζ από την επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης.

Ο ίδιος τονίζει ότι πίσω από κάθε μεταγλωττισμένη παραγωγή βρίσκεται μια ολόκληρη ομάδα επαγγελματιών: ηθοποιοί, μεταφραστές, σκηνοθέτες παραγωγής, προσαρμοστές διαλόγων και ηχολήπτες. Όλοι αυτοί συνεργάζονται για να εξασφαλίσουν ότι το κοινό μετά βίας αντιλαμβάνεται πως ο ηθοποιός στην οθόνη μιλά διαφορετική γλώσσα από αυτή που ακούει, προσφέροντας μια απρόσκοπτη εμπειρία θέασης.

Η άνοδος των παγκόσμιων πλατφορμών streaming όπως το Netflix έχει εκτοξεύσει τη ζήτηση για ντουμπλάζ. Σειρές όπως το «Squid Game» και το «Lupin» μετατράπηκαν σε παγκόσμιες επιτυχίες εν μέρει χάρη στις ποιοτικές μεταγλωττίσεις. Σύμφωνα με την GWI, το 43% των θεατών σε Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Βρετανία προτιμούν ντουμπλάζ αντί υποτίτλων. Η αγορά αναμένεται να φτάσει τα 4,3 δισεκατομμύρια δολάρια το 2025 και να αγγίξει τα 7,6 δισεκατομμύρια μέχρι το 2033, σύμφωνα με την εταιρεία Business Research Insights. Ωστόσο, αυτή η ανάπτυξη θα μπορούσε να ενισχύσει τη ζήτηση για τεχνολογικές λύσεις, καθώς οι πλατφόρμες ανταγωνίζονται για συνδρομητές και έσοδα.

Καθώς οι φωνές που παράγονται με τεχνητή νοημοσύνη γίνονται πιο εξελιγμένες και οικονομικά συμφέρουσες, οι ενώσεις ηθοποιών μεταγλώττισης σε όλη την Ευρώπη καλούν την Ευρωπαϊκή Ένωση να ενισχύσει τη ρυθμιστική προστασία. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η ποιότητα, οι θέσεις εργασίας και τα πνευματικά δικαιώματα των καλλιτεχνών, ώστε οι φωνές τους να μην χρησιμοποιούνται χωρίς άδεια για μελλοντικά ντουμπλαρισμένα έργα.

«Χρειαζόμαστε νομοθεσία: Όπως μετά το αυτοκίνητο, που αντικατέστησε την ιππήλατη άμαξα, χρειαζόμαστε και έναν “Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας”», δήλωσε ο Ρελίνγκερ, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για ένα νομικό πλαίσιο που θα διέπει τη χρήση της AI στην τέχνη.

Οι ανησυχίες για την τεχνολογία στον κινηματογράφο και το αν θα αντικαταστήσει την ανθρώπινη εργασία δεν είναι καινούριες. Η τεχνητή νοημοσύνη αποτέλεσε σημείο έντασης στο Χόλιγουντ κατά τις εργατικές κινητοποιήσεις του 2023, οι οποίες οδήγησαν σε νέες κατευθυντήριες γραμμές για τη χρήση της.

Ο συν-διευθύνων σύμβουλος του Netflix, Τεντ Σαράντος, δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι η εταιρεία χρησιμοποίησε για πρώτη φορά γενετική τεχνητή νοημοσύνη (GenAI) για να δημιουργήσει οπτικά εφέ στην πρωτότυπη σειρά «Ελ Ετερνάουτα (El Eternauta)». Η εταιρεία έχει επίσης δοκιμάσει τη χρήση GenAI για τον συγχρονισμό των κινήσεων των χειλιών των ηθοποιών με τον ντουμπλαρισμένο διάλογο, με στόχο τη βελτίωση της εμπειία θέασης. Αυτά τα πειράματα βασίζονται σε τοπικούς ηθοποιούς φωνής για την απόδοση των διαλόγων, αντί να χρησιμοποιείται η τεχνητή νοημοσύνη για τη συνθετική μετάφραση της φωνής του ηθοποιού της οθόνης σε άλλη γλώσσα. Μια τέτοια χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στο ντουμπλάζ επιτρέπεται με βάση το νέο συμβόλαιο της ένωσης ηθοποιών SAG-AFTRA, που καλύπτει την απόδοση φωνής από ξένες γλώσσες στα αγγλικά και ορίζει ότι ο ηθοποιός που προσφέρει την υπηρεσία πρέπει να αμείβεται. Η Netflix αρνήθηκε να σχολιάσει σχετικά.

Τέτοιες δοκιμές από έναν γίγαντα της βιομηχανίας ελάχιστα καθησυχάζουν τους ηθοποιούς μεταγλώττισης. Στη Γερμανία, 12 γνωστοί ηθοποιοί μεταγλώττισης έγιναν viral στο TikTok τον Μάρτιο, με την καμπάνια τους να συγκεντρώνει 8,7 εκατομμύρια προβολές και το σύνθημα: «Ας προστατεύσουμε τη δημιουργική και όχι την τεχνητή νοημοσύνη». Μια σχετική αίτηση από την ένωση ηθοποιών φωνής VDS, που καλεί τους Γερμανούς και Ευρωπαίους νομοθέτες να πιέσουν τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης ώστε να ζητούν ρητή συγκατάθεση όταν εκπαιδεύουν τα μοντέλα τους σε φωνές καλλιτεχνών και να τους αποζημιώνουν δίκαια, καθώς και να επισημαίνουν ξεκάθαρα το περιεχόμενο που παράγεται με AI, συγκέντρωσε πάνω από 75.500 υπογραφές.

«Όταν η πνευματική ιδιοκτησία δεν προστατεύεται πια, κανείς δεν θα δημιουργεί τίποτα «Γιατί θα σκέφτεται: “Αύριο θα μου το κλέψουν έτσι κι αλλιώς”», δήλωσε ο Σεντρίκ Καβατόρ, μέλος της VDS, ο οποίος έχει δώσει τη φωνή του σε ταινίες και βιντεοπαιχνίδια, μεταξύ αυτών και στο «Final Fantasy VII Remake» για το PlayStation. Η VDS συνεργάζεται με το United Voice Artists, ένα παγκόσμιο δίκτυο με πάνω από 20.000 ηθοποιούς φωνής που προωθούν την ηθική χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και τη σύναψη δίκαιων συμβολαίων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι ηθοποιοί φωνής και κίνησης (motion capture) για βιντεοπαιχνίδια στο Χόλιγουντ υπέγραψαν αυτόν τον μήνα νέο συμβόλαιο με τα στούντιο παραγωγής παιχνιδιών, το οποίο επικεντρώνεται στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και, σύμφωνα με το σωματείο SAG-AFTRA, αποτελεί σημαντικό βήμα προς την ενίσχυση της προστασίας από την τεχνολογία.

Ορισμένα στούντιο έχουν ήδη αρχίσει να εξερευνούν προσεκτικά τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης. Ο Έμπερχαρντ Βέκερλε, γενικός διευθυντής του στούντιο Neue Tonfilm Muenchen, ελπίζει ότι στο μέλλον η τεχνητή νοημοσύνη και το ανθρώπινο ντουμπλάζ θα μπορέσουν να συνυπάρξουν.

«Ο φόβος είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα χρησιμοποιηθεί για να παραχθεί κάτι όσο το δυνατόν πιο φτηνά, και μετά ο κόσμος θα πει: “Εντάξει, αποδέχομαι ότι θα είναι χαμηλότερης ποιότητας”. Και αυτό θα ήταν, στην πραγματικότητα, το χειρότερο που θα μπορούσε να μας συμβεί», δήλωσε ο ηχολήπτης, του οποίου το στούντιο ανέλαβε τη γερμανική έκδοση της ταινίας «Conclave» και αυτή τη στιγμή δουλεύει στο ντουμπλάζ της νέας ταινίας του Γκάι Ρίτσι.

Νωρίτερα φέτος, η γερμανική μεταγλωττισμένη εκδοχή της πολωνικής αστυνομικής σειράς «Murderesses», που προβάλλεται από την πλατφόρμα streaming Viaplay, αποσύρθηκε μετά από αρνητικά σχόλια θεατών για τη μονότονη απόδοση των διαλόγων που είχαν δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη. Η πλατφόρμα είχε στραφεί σε εναλλακτικές λύσεις για το ντουμπλάζ, καθώς οι παραδοσιακές μέθοδοι είναι υπερβολικά δαπανηρές στη Γερμανία. Το υβριδικό ντουμπλάζ, που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την ισραηλινή startup DeepDub, χρησιμοποίησε έναν συνδυασμό ανθρώπινων και τεχνητών φωνών.

«Θα συνεχίσουμε να προσφέρουμε υπότιτλους και θα διατηρήσουμε το ντουμπλάζ μόνο για επιλεγμένο περιεχόμενο», δήλωσε η Βάντα Ράπτι, εκτελεστική αντιπρόεδρος του ομίλου Viaplay.

Παρά την ανησυχία που προκάλεσε αυτή η σειρά, άλλοι θεατές φαίνεται να είναι πιο θετικοί. Σύμφωνα με την GWI, σχεδόν οι μισοί θεατές δήλωσαν ότι η γνώμη τους δεν θα άλλαζε αν μάθαιναν πως το περιεχόμενο που τους άρεσε είχε παραχθεί με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης. Περίπου το 25% ανέφερε ότι θα τους άρεσε «ελαφρώς λιγότερο», ενώ μόνο το 3% δήλωσε ότι θα τους άρεσε «πολύ περισσότερο».

«Το ενδιαφέρον είναι τεράστιο», ανέφερε ο Στέφαν Σπορν, διευθύνων σύμβουλος της Audio Innovation Lab, η οποία χρησιμοποίησε τεχνητή νοημοσύνη για τη μεταγλώττιση της ταινίας «Black Dog», συμμετοχή στο Φεστιβάλ Καννών, από τα κινέζικα στα γερμανικά. Ο Σπορν πιστεύει ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αναδιαμορφώσει τη δουλειά των ηθοποιών φωνής, αλλά δεν θα την αντικαταστήσει. Οι άνθρωποι θα είναι πάντα απαραίτητοι για τη συναισθηματική έκφραση, τη συγγραφή και τις γλωσσικές αποχρώσεις, είπε, «απλώς όχι στον ίδιο βαθμό». Η τεχνολογία της Audio Innovation Lab τροποποιεί τη φωνή του αρχικού ηθογού ώστε να προσαρμοστεί στη γλώσσα-στόχο, με σκοπό την αυθεντικότητα και την αποτελεσματικότητα.

Μια άλλη startup, η Flawless AI, αυτοπροσδιορίζεται ως μια «ηθική» εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης, που συνεργάζεται με τοπικούς ηθογούς φωνής και χρησιμοποιεί την τεχνολογία της για να συγχρονίσει τις κινήσεις των χειλιών των ηθογών στην οθόνη με διάφορες γλώσσες. «Όταν οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούνται με τον σωστό τρόπο, είναι σαν “μαγική λύση” για να αλλάξει ο τρόπος που γυρίζουμε ταινίες», δήλωσε ο συν-διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Σκοτ Μαν.

Το μέλλον του ντουμπλάζ παραμένει αβέβαιο, με την τεχνολογία να προσφέρει νέες δυνατότητες αλλά και να εγείρει σοβαρές ανησυχίες. Πώς πιστεύετε ότι θα εξελιχθεί αυτή η μάχη μεταξύ ανθρώπου και μηχανής στην τέχνη της μεταγλώττισης;