Υποψία εξωγήινων από 8 ραδιοσήματα – Ο «αλγόριθμος του Τορόντο» αναζητεί κάποιο σημάδι νοήμονος ζωής σε μακρινούς γαλαξίες
Υπάρχει κανένας εκεί έξω ή είμαστε ολομόναχοι στο διάστημα; Θα ήταν πολύ εγωιστικό αν πιστεύαμε ότι ζωή υπάρχει μόνο στον μικρό πλανήτη Γη. Αλλά παρά την επίμονη αναζήτηση για ίχνη εξωγήινων, ο… Ε.Τ. δεν έχει στείλει ούτε ένα μήνυμα από το υπερπέραν. Και τι με αυτό;
Οι δικοί μας αιώνες είναι σταγόνα στον ωκεανό του χρόνου του σύμπαντος. Κάποιοι αστροφυσικοί, μάλιστα, πιστεύουν ακράδαντα ότι δεν θα αργήσει η στιγμή που θα λάβουμε επιτέλους ένα σήμα από κάποιο από τα 400 δισεκατομμύρια αστέρια του γαλαξία μας.
Από τον Απρίλιο του 1960, όταν ο Αμερικανός αστροφυσικός Φρανκ Ντρέικ έστρεψε το πιο ισχυρό ραδιοτηλεσκόπιο της εποχής προς τα αστέρια, μέχρι σήμερα, οι αστρονόμοι εξερευνούν τους ουρανούς, οι αστροβιολόγοι αναλύουν μετεωρίτες και οι αστροφυσικοί κρυφακούνε το σύμπαν περιμένοντας ένα μήνυμα από το διάστημα.
Ματαίως. Κανένας από εκεί ψηλά δεν έχει απαντήσει. Να, όμως, που ο λεγόμενος «αλγόριθμος του Τορόντο» γεννά νέες ελπίδες.
Τον περασμένο μήνα, επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο στον Καναδά ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν οκτώ «ραδιοσήματα ενδιαφέροντος» χάρη σε έναν νέο αλγόριθμο που εκπαιδεύτηκε από την τεχνητή νοημοσύνη για τη βελτίωση της αναζήτησης εξωγήινης ζωής.
Αφού ανέλυσαν 480 ώρες δεδομένων από το Green Bank Telescope (GBT), το μεγαλύτερο πλήρως κατευθυνόμενο ραδιοτηλεσκόπιο στον κόσμο, στη Δυτική Βιρτζίνια των ΗΠΑ, οι ερευνητές βρήκαν οκτώ τεχνητά ραδιοσήματα που δεν είχαν εντοπιστεί προηγουμένως και προέρχονται από άλλους πλανήτες στον γαλαξία μας. Η ομάδα ονομάζει αυτά τα σήματα «τεχνο-υπογραφές» (technosignatures).
Το πρόβλημα είναι ότι το σύμπαν είναι ένα πολύ θορυβώδες μέρος – αστέρια, μαύρες τρύπες, κβάζαρ, σουπερνόβα, εκρήξεις ακτίνων γάμμα και μια ολόκληρη σειρά άλλων αντικειμένων και γεγονότων μπορούν να παράγουν ραδιοσήματα. Και μετά, υπάρχουν και όλες οι παρεμβολές από τη δική μας τεχνολογία, όπως τα κινητά τηλέφωνα και οι δορυφόροι GPS.
Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη είναι ικανή να ταξινομεί τεράστιες ποσότητες δεδομένων για να αναζητήσει μοτίβα, οι ερευνητές ανέπτυξαν έναν νέο αλγόριθμο μηχανικής μάθησης που έχει σχεδιαστεί για να εντοπίζει τις πιο υποσχόμενες «τεχνο-υπογραφές».
Η έρευνά τους, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Astronomy», ταυτοποίησε περίπου 3.000.000 σήματα σε σαρώσεις 820 άστρων που παρατηρήθηκαν από το GBT. «Το κύριο θέμα με οποιαδήποτε αναζήτηση τεχνο-υπογραφής είναι να εξεταστεί αυτός ο τεράστιος όγκος σημάτων για να βρεθεί η “βελόνα στα άχυρα” που μπορεί να είναι εκπομπή από έναν εξωγήινο πολιτισμό. Σε αυτό μας βοηθάει η τεχνητή νοημοσύνη», λέει ο δρ Στιβ Κροφτ, αστροφυσικός στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ στην Καλιφόρνια, που συμμετείχε στην έρευνα.
Ενδελεχής εξέταση
Για να διακρίνουν τα συναρπαστικά ραδιοσήματα στο διάστημα από τα αδιάφορα ραδιοσήματα από τη Γη, οι επιστήμονες στο Τορόντο πήραν ουσιαστικά έναν κλασικό αλγόριθμο από έναν πιο απλό υπολογιστή και χρησιμοποίησαν μηχανική μάθηση για να τον διδάξουν να «διακρίνει» μεταξύ πιθανών εξωγήινων σημάτων και σημάτων που προκαλούνται από τον άνθρωπο.
Από τα 3.000.000 σήματα στο σύνολο των δεδομένων, η τεχνητή νοημοσύνη εντόπισε 20.515 «σήματα ενδιαφέροντος» και έπειτα από ενδελεχή εξέταση βρέθηκε ότι οκτώ από αυτά είχαν τα σωστά χαρακτηριστικά για να είναι τεχνο-υπογραφές, επειδή δεν μπορούσαν να αποδοθούν σε παρεμβολές. Καθώς ο νέος αλγόριθμος δίνει πολλές δυνατότητες για το μελλοντικό «κυνήγι εξωγήινων πολιτισμών», οι ερευνητές δηλώνουν ότι θα συνεχίσουν την προσπάθεια αναζήτησης σε 1.000.000 αστέρια με το τηλεσκόπιο MeerKAT, στο Βόρειο Ακρωτήριο της Νότιας Αφρικής.
«Πιστεύουμε ότι εργασίες όπως αυτή θα συμβάλλουν στην επιτάχυνση του ρυθμού με τον οποίο είμαστε σε θέση να κάνουμε ανακαλύψεις στη μεγάλη μας προσπάθεια να απαντήσουμε στο ερώτημα: «είμαστε μόνοι στο σύμπαν;», λέει ο Πίτερ Μα της ομάδας του Τορόντο.
Δημοσιεύτηκε στην ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΗ στις 5/4
