Εξασφαλίστηκαν τα πρώτα κονδύλια για νέο ραδιοτηλεσκόπιο στον Ψηλορείτη
Μια ευρωπαϊκή σύμπραξη, της οποίας ηγείται το Ινστιτούτο Αστροφυσικής του ελληνικού Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ITE), εξασφάλισε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 3 εκατ. ευρώ για τον σχεδιασμό του ραδιοτηλεσκοπίου «Άργος» και την ανάπτυξη τεχνολογιών αιχμής για την ανάλυση αστρονομικών δεδομένων.
Το υπό σχεδίαση ραδιοτηλεσκόπιο θα συμβάλλει στη μελέτη του πρώιμου Σύμπαντος και την κατανόηση φαινομένων όπως οι μαύρες τρύπες, τα βαρυτικά κύματα, οι αστέρες νετρονίων και οι εκρήξεις υπερκαινοφανών αστέρων.
Το διεπιστημονικό πρόγραμμα, διάρκειας τριών ετών, αναμένεται να δημιουργήσει σημαντικό αριθμό θέσεων εργασίας και να συνδράμει στην εκπαίδευση νέων επιστημόνων σε ανταγωνιστικά πεδία όπως η αστρονομία βαρυτικών κυμάτων, οι ψηφιακές επικοινωνίες και η επιστήμη δεδομένων.
Η μελέτη θα κορυφωθεί με την εγκατάσταση ενός πρότυπου ραδιοτηλεσκοπίου αποτελούμενου από 16 παραβολικές κεραίες στο Αστεροσκοπείο του Σκίνακα στην Κρήτη. Χάρη στην τεχνική συμβολομετρίας, τα επιμέρους αυτά πιάτα θα λειτουργούν ως ενιαίο όργανο.
Στην ίδια προσέγγιση θα βασιστεί και η τελική μορφή του «Άργος», εφόσον το σχέδιο υλοποιηθεί.
Επιστημονικά υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο δρ Γιάννης Αντωνιάδης, ερευνητής του Ινστιτούτου Αστροφυσικής του ΙΤΕ.
Το εργαστήριο τηλεπικοινωνιών και δικτύων του Ινστιτούτου Πληροφορικής (ΙΠ) του ΙΤΕ, με υπεύθυνο τον δρα Νικόλαο Πετρουλάκη, θα συντονίσει τον χαρακτηρισμό του περιβάλλοντος των υποψήφιων τοποθεσιών για την εγκατάσταση του τηλεσκοπίου, εστιάζοντας στη συστηματική καταγραφή των γήινων ραδιοφωνικών παρεμβολών που μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά τις μετρήσεις του τηλεσκοπίου.
Τον σχεδιασμό των υπολογιστικών δομών και της βάσης δεδομένων του «Άργος» θα αναλάβει το εργαστήριο ανάλυσης ψηφιακών σημάτων του ΙΠ-ΙΤΕ με υπεύθυνο τον δρ Γεώργιο Τσαγκαράκη, ενώ το γερμανικό Ινστιτούτο «Μαξ Πλανκ» για τη Ραδιοαστρονομία στη Βόννη θα αναπτύξει το λογισμικό για τον συμβολομετρικό συνδυασμό των σημάτων και θα συμμετέχει στον σχεδιασμό των οργάνων μέτρησης.
Το εργαστήριο τηλεπικοινωνιακών συστημάτων του Τμήματος Ψηφιακών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Πειραιά θα σχεδιάσει τους δέκτες και τις κεραίες και θα συντονίσει την ανάπτυξη του λογισμικού για τον έλεγχο του τηλεσκοπίου. Την ομάδα θα επιβλέπει ο καθηγητής Δρ. Θανάσης Κανάτας, διευθυντής του εργαστηρίου.
Τέλος, η ομάδα του ερευνητή Jean-Luc Starck στο CEA/Saclay της Γαλλίας θα αναπτύξει πρότυπους αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης για την αυτοματοποιημένη ανίχνευση φαινομένων στα δεδομένα που θα συλλέγει το τηλεσκόπιο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
