Βαγγέλης Παπαθανασίου – Η ζωή και το έργο μιας μουσικής ιδιοφυΐας – «Έφυγε» σε νοσοκομείο της Γαλλίας (Βίντεο)
Θλίψη στον καλλιτεχνικό κόσμο προκαλεί η είδηση του θανάτου του Έλληνα μουσικού και συνθέτη, Βαγγέλη Παπαθανασίου.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, ο έλληνας μουσικός και συνθέτης της ηλεκτρονικής, progressive, ambient, τζαζ και ορχηστρικής μουσικής, γνωστός και ως Vangelis νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Γαλλία με κορωνοϊό.
Την είδηση επιβεβαίωσε το δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Βαγγέλη Παπαθανασίου.
«Με μεγάλη μας θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο μεγάλος Έλληνας Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή αργά το βράδυ της Τρίτης 17 Μαΐου» αναφέρει η ανακοίνωση.
Η ζωή και το έργο του
29 Μαρτίου 1943 και στην Αγριά Μαγνησίας γεννιέται ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, μια μουσική διάνοια η οποία ξεπέρασε τα σύνορα της Ελλάδας και κατέκτησε τον κόσμο με τις μουσικές του συνθέσεις!
Ξεκίνησε να συνθέτει στην ηλικία των… 4 ετών, όντας αυτοδίδακτος μουσικός, και στο ξεκίνημα της δεκαετίας του 1960 βρήκε το πρώτο λιμάνι του στους Forminx, συγκρότημα που αποτέλεσε την απαρχή για τη δημιουργία δεκάδων άλλων από εκείνη την περίοδο και έπειτα, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην pop κουλτούρα της εποχής:
Ήταν αυτοδίδακτος παρά τις πιέσεις των γονιών του, αλλά και των δασκάλων του, που τον προέτρεπαν να κάνει μαθήματα μουσικής. Ωστόσο, σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.
Έχει επηρεάσει την ανάπτυξη διαφορετικών μουσικών ειδών, ενώ θεωρείται πρωτεργάτης του ηλεκτρονικού ήχου.
Ήταν βραβευμένος με Όσκαρ για την μουσική της ταινίας Οι δρόμοι της φωτιάς το 1982. Επίσης είχε επενδύσει μουσικά πλήθος άλλων κινηματογραφικών ταινιών όπως: Blade Runner, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος, Αλέξανδρος, Ελ Γκρέκο κ.ά. Έχει συνεργαστεί με τον Ντέμη Ρούσο, την Ειρήνη Παππά και τον Γιον Άντερσον.
Το κομμάτι που έγινε η απαρχή της επιτυχίας του group, είναι το πασίγνωστο, κλασικό πλέον ‘Jeronimo Yanka’, με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου στα πλήκτρα.
To 1967 θα σμίξει με τον Nτέμη Ρούσσο, τον Λουκά Σιδερά και τον Αργύρη ‘Silver’ Κουλούρη στους θρυλικούς Aphrodite’s Child, και ο πιο προοδευτικός ήχος της χώρας θα έπαιρνε σάρκα και οστά…
Η μπάντα θα παράξει progressive και ψυχεδελικές νότες οι οποίες θα ξεχυθούν από τα τρία αριστουργηματικά albums τους, ‘End Of The World’, ‘It’s Five O’Clock’ και ‘666’! Ανάμεσα στους δίσκους κυκλοφόρησαν και 12 singles, ενώ το συγκρότημα σημείωσε τεράστια εμπορική επιτυχία, πουλώντας εκατομμύρια αντίτυπα, φτάνοντας σε σημείο να θεωρούνται από πολλούς πρωτοπόροι σε αυτόν τον ιδιαίτερο ήχο, μαζί με τους Pink Floyd!
Tο magnum opus της μπάντας, και ο τελευταίος της δίσκος, είναι ένα θεματικό project το οποίο ανέλαβε ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, αλλά παρά την διεθνή αναγνώριση που έλαβαν, τα Παιδιά της Αφροδίτης τελικά θα διαλυθούν το 1972, για να τραβήξει ο καθένας τον δρόμο του.
Ο Ντέμης Ρούσσος θα ξεκινήσει solo καριέρα, ο Vangelis είχε ήδη συνθέσει μουσική για το γαλλικό κινηματογράφο (με αποκορύφωμα τις συνθέσεις του για τις ταινίες του Γάλλου κινηματογραφιστή Frédéric Rossif), ενώ την περίοδο εκείνη φημολογούταν ότι θα ενωθεί με τους Yes, την πασίγνωστη progressive-art rock μπάντα από τη Βρετανία.
Ο πρώτος solo δίσκος του ανέβηκε στα ράφια το 1973 με την ονομασία ‘Earth’, ενώ λίγο αργότερα ο ίδιος θα εγκατασταθεί από το Παρίσι στο Λονδίνο, δημιουργώντας τις δικές του υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, τα Nemo Studios.
Πλέον, έχει όλη την απαραίτητη υλικοτεχνική υποστήριξη για να ξεδιπλώσει τη μουσική ιδιοφυΐα του, το όνομά του από την εποχή των Aphrodite’s Child είναι συνυφασμένο με την επιτυχία και παρά την απόφασή του να μην προστεθεί στο line up των Yes ως κιμπορντίστας, η προσωπική του φιλία με τον Jon Anderson θα γεννήσει ακόμα ένα side project του, το Jon & Vangelis.
Το follow up του ‘Εarth’ που θα συστηθεί στο μουσικό κόσμο το 1975, με τίτλο ‘Heaven And Hell’, ενσαρκώνει μια πιο κλασική χροιά, και με το κομμάτι του, ‘Movement 3’, θα επενδυθεί μουσικά η σειρά ντοκιμαντέρ ‘Cosmos: A Personal Voyage’, που την παρακολουθούσαν 500 εκατομμύρια άνθρωποι την περίοδο εκείνη… Θα ακολουθήσουν και άλλα επιτυχημένα albums, όπως τα ‘Albedo 0.3’ (1976), ‘Spiral’ (1977) για το οποίο βραβεύτηκε με το διεθνές βραβείο MIDEM Instrumental, ‘Beaubourg’ (1978) και το ‘China’ (1979).
(Για να έχετε μια πλήρη εικόνα της τεράστιας δισκογραφικής του παραγωγής, παρατίθεται σχετικό link στο τέλος του άρθρου)
Παράλληλα, τρέχει ακόμα μια συνεργασία με την ηθοποιό Ειρήνη Παππά, κυκλοφορώντας τον ελληνόφωνο δίσκο ‘Ωδές’ το 1978, και 8 χρόνια αργότερα το ‘Ραψωδίες’.
Tα ατμοσφαιρικά του κομμάτια και η μοναδικότητά τους δεν ήταν δυνατόν να μην συγκινήσουν τους παραγωγούς της μεγάλης οθόνης.
Το 1982, o Βαγγέλης Παπαθανασίου θα αποσπάσει το Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, για την ταινία ‘Οι Δρόμοι Της Φωτιάς’… Το single που κόπηκε έπιασε κορυφή στα αμερικανικά Billboard Charts, αλλά ας αφήσουμε το theme που ταυτίστηκε με την Ολυμπιάδα να μιλήσει από μόνο του:
Για το παραπάνω soundtrack, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου είχε εκμυστηρευτεί πως δεν μπορούσε να γράψει ή να διαβάσει μουσική, και ότι το κομμάτι το έβγαλε κυριολεκτικά μόνο με το “αυτί του”…
‘Conquest of Paradise’, βραβείο Echo Awards αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα:
Το ‘Blade Runner’, την ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ridley Scott το γνωρίζετε.
Γνωρίζετε επίσης, ή θα έπρεπε τουλάχιστον, ότι το soundtrack της φέρει την υπογραφή του Παπαθανασίου:
Mια μικρή γεύση από τη συνεργασία του με τον Anderson των Yes (συνολικά 4 albums, 2 συλλογές και 11 singles!):
Συνολικά, συνέθεσε soundtracks για 15 ακόμα ταινίες (με πρόσφατη το ‘Ελ Γκρέκο’), αποδεικνύοντας το πόσο πολυγραφότατος είναι.
Η στιγμή που θα εκτοξευόταν στο διάστημα όμως ήρθε το 1995: Ένας μικρός πλανήτης που απέχει 247.000.000 χιλιόμετρα από τον Ήλιο, ονόματι Asteroid 6354, από εκείνη τη χρονιά και για πάντα, πήρε το όνομα Vangelis. Σε κοντινή του απόσταση, με τη διαστημική έννοια, βρίσκονται άλλοι 3 πλανήτες, οι οποίοι ονομάζονται Beethoven, Mozart και Bach!
Αντιλαμβάνεστε λοιπόν το μέγεθος της φήμης και της καλλιτεχνικής του αξίας…
Αφού λοιπόν ένας μικρός πλανήτης κάπου εκεί έξω πήρε το όνομά του, στις 28 Ιουνίου 2001, ο Vangelis παρουσίασε μία μνημειώδη συναυλία της φωνητικής του συμφωνίας ‘Μythodea’, στις Στήλες του Ολυμπίου Διός.
Ήταν το επίσημο soundtrack της αποστολής της NASA στο διάστημα, με τίτλο ‘Οδύσσεια στον Άρη’:
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου ήταν ο κιμπορντίστας των Forminx, συνθέτης του προοδευτικού ήχου των Aphrodite’s Child, έχει συνθέσει πάνω από 52 albums με δεκάδες side projects, υπογράφει τα soundtracks πάνω από 15 ταινιών, ζωγράφος 70 έργων τέχνης, είναι κάτοχος Oscar Πρωτότυπου Τραγουδιού, οι ήχοι του συνόδευσαν την μουσική της NASA στο διάστημα, ενώ το όνομά του φέρει ένας μικρός πλανήτης του σύμπαντος, που γειτονεύε με τους Beethoven, Bach και Mozart…
Έχει βραβευτεί με το βραβείο του Χρυσού Λέοντα στις Κάννες, η προσωπογραφία του έχει τυπωθεί σε γραμματόσημα, φέρει τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας, ενώ του έχει απονεμηθεί μετάλλιο σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της ΝΑSΑ το 2003…
Βλέποντας όλες τις παραπάνω διακρίσεις του μαζεμένες, επαληθεύεται πλήρως ο τίτλος του σημερινού αφιερώματος: Βαγγέλης Παπαθανασίου: Το παιδί της Αφροδίτης που έγραψε τη μουσική του διαστήματος…
Βραβεία – Διακρίσεις
– Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού, 1982, για τη μουσική στην ταινία Δρόμοι της φωτιάς.
– Βραβείο Χρυσού Λέοντος στο «Cannes Lions International Advertising Festival», για τη μουσική «Ask the Mountains» σε τηλεοπτική διαφήμιση.
– Βραβείο Max Steiner Award, το 1989, για σύνθεση και παρουσίαση διακεκριμένης κινηματογραφικής μουσικής.
– Βραβείο Echo (Γερμανία) για τον Διεθνή Καλλιτέχνη της Χρονιάς, 1992.
– Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Φλάνδρας (Βέλγιο) για την Καλύτερη Μουσική Επένδυση Κινηματογραφικής Ταινίας.
– Βραβείο του «Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βαλένθια» για την Καλύτερη Μουσική Επένδυση Κινηματογραφικής Ταινίας.
– Βραβείο Κοινού για την Καλύτερη Μουσική Επένδυση Κινηματογραφικής Ταινίας από την Παγκόσμια Ακαδημία Μουσικής Επένδυσης στη Φλάνδρα, Βέλγιο.
– Βραβείο Απόλλων το, 1993, για τη συνεισφορά του στη μουσική από την Εταιρεία των Φίλων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
– Ο τίτλος του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας, το 1992. Η απονομή έγινε από τον Γάλλο Υπουργό Παιδείας.
– Δύο φορές το Παγκόσμιο Μουσικό Βραβείο του Μόντε Κάρλο, για τον Έλληνα καλλιτέχνη με τις μεγαλύτερες πωλήσεις.
– Ο τίτλος του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας, το 2001.
– Βραβείο RIAJ (Δισκογραφική Βιομηχανία της Ιαπωνίας) για διεθνές τραγούδι της χρονιάς, 2002.
– Μετάλλιο Δημόσιας Συνεισφοράς της ΝΑSΑ σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της, το 2003.
– Το 2013, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία εξέδωσαν γραμματόσημα τα οποία τον απεικόνιζαν.
-Τιμητικό Διδακτορικό Δίπλωμα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 2008, παραχωρώντας του τον διακεκριμένο τίτλο του Ομότιμου Καθηγητή. Το διδακτορικό του δόθηκε για την εξαιρετική συμβολή του στη μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, καθώς και για τη διάδοση του μηνύματος του Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.
